Huy Cận
Bi ca
Hỡi mây trắng phất phơ màu gió cũ!
Nước buồn ơi! còn lại bến sơ xưa,
Cho ta gởi vọng xuôi về quá khứ
Đôi chút sầu tư nước đẩy, mây đưa.
Buồn đã lại khi bắt đầu yêu mến
Lòng mê say ngay từ thuở mê tình
Vì ta đợi cho nên người chẳng đến
Người xa ta, xa từ buổi sơ sinh...
Thời buổi ấy ở trong thời tình tự
Xuân muôn năm tơ mởn cỏ bên đường
Người thì đẹp mà lòng ta mới nở...
Gió mơn ru và mây giục yêu đương.
Hoa nắng rải ở trên màu tóc đượm
Áo lụa bay thấp thoáng lá chen phơi.
Lòng non dại đã hóa thành chiếc bướm
Cánh bâng khuâng bay tới đậu bên người.
Ta cầu khẩn như một lòng tín mộ,
Nhạc tim ngây phấp phới tiếng trăm chuông
Hồn lưu lạc chưa hề thờ một chúa
Yêu một người: ta dâng cả tình thương.
Nhưng chân đẹp vội rẽ đường trăm lối
Gió bay qua thôi đưa tiếng cười chào.
Rồi một bữa đứng chờ người chẳng tới
Ta thấy buồn cùng mọc với trăng sao.
Bóng đêm tỏa không lấp niềm thương nhớ
Tình đi mau,--sầu ở lại lâu dài.
Ta đã để hồn tan trong tiếng thở
Kêu gọi người, đưa tiễn nỗi tàn phai.
Hỡi mây trắng, hỡi nước buồn, gió cũ!
Sao chiều nay áo não vị sơ xưa!
Lòng ta nữa, cũng trở về một chỗ
Trong nỗi đau thương vương tự bao giờ.
Áo trắng
Áo trắng đơn sơ mộng trắng trong,
Hôm xưa em đến, mắt như lòng,
Nở bừng ánh sáng, Em đi đến
Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.
Em đẹp bàn tay ngón ngón thon
Em duyên đôi má nắng hoe tròn
Em lùa gió biếc vào trong tóc
Thổi lại phòng anh cả núi non.
Em nói, anh nghe tiếng lẫn lời
Hồn em anh thở ở trong hơi.
Nắng thơ dệt sáng trên tà áo
Lá nhỏ mừng vui phất cửa ngoài.
Đôi lứa thần tiên suốt một ngày
Em ban hạnh phúc chứa đầy tay
Dịu dàng áo trắng trong như suối
Tỏa phất đôi hồn cánh mộng bay.
Quanh quẩn
Quanh quẩn mãi giữa vài ba dáng điệu
Tới hay lui vẫn chừng ấy mặt người
Vì quá thân nên quá đỗi buồn cười
Môi nhắc lại chỉ có ngần ấy truyện.
Đời nhạt tẻ như tàu không đổi chuyến!
Đứng xem ngoài hay quay gót nhìn trong
Cũng thuộc rồi bàn ghế ở trong phòng
Và trong đó: những hồn quen biết quá!
Đời nghèo thế! không dành tôi chút lạ...
Đến ái ân cũng hết cả đợi chờ
Và mỗi ngày sau những giấc ngủ trưa
Mùng buông xuống không che sầu vũ trụ.
À! thế đấy, chốn hằng ngày cư trú
Ván bài đời may mắn chỉ ù suông
Ôi! tâm tư ngăn giữa bốn bờ tường
Chờ gió mới, nhưng cửa đều đóng kín!
Trình bày
Tôi sẽ đến trước mặt người, Thượng đế!
Để kêu than, khi tôi đã lìa đời
Khi lá rụng, và hồn tôi đã xế,
Sang bên kia thế giới của loài người.
Trước Thượng đế hiền từ tôi sẽ đặt,
Trái tim đau khô héo thuở trần gian.
Tôi sẽ nói:
"Này đây là nước mắt
Ngọc đau buồn, nguyên khối vẫn chưa tan.
Người biết đấy, lòng tôi trong trắng lắm
Người cho sao tôi giữ vậy, như gương
Mặt trời đẹp, sắc đời đua nở thắm
Tôi đã đành mang nặng nghiệp yêu thương.
Từng bước lạnh teo, một mình lủi thủi
Tin ngây thơ: hồn sẽ hiểu qua hồn
Tôi đâu biết thịt xương là sông núi
Chia biệt người ra từng xứ cô đơn.
Cả linh hồn, tôi đem cho trọn vẹn
Vốn nhà nghèo không quen thói bán buôn
Đến những kẻ mới vờ duyên hứa hẹn
Tôi cũng cho trọn vẹn cả linh hồn.
Đầu gối rã, tôi đứng chờ đã mệt
Tôi trông mong hai mắt tối đen rồi
Tôi đã khóc những đêm sầu đến chết
Thuở trần gian -- xin Thượng đế thương tôi.
Tuổi non dại lòng tôi say mến bạn,
Khi thanh xuân, tôi mỏi chạy theo tình.
Nhưng cô độc đã thầm ghi trên trán
Lòng lạc loài ngay từ thuở sơ sinh.
Lòng tôi đây, trọn một đời thương nhớ
Hồn tôi đây, thiên hạ bỏ đìu hiu
Người nhìn xem, chân tôi muôn dấu rổ
Thủng gai đời, đây tay vói tình yêu.
Hỡi Thượng đế! tôi cúi đầu trả lại
Linh hồn tôi đà một kiếp đi hoang
Sầu đã chín, xin Người thôi hãy hái!
Nhận tôi đi, dầu địa ngục, thiên đường."
Rồi tôi khóc, và đâu tôi ngã gục
Mắt tôi mờ, và tay của tôi xuôi
Không biết nữa, thiên đường hay địa ngục
-- Quên, quên, quên đã mang trái tim người.
Thuyền đi
Trăng lên trong lúc đang chiều
Gió về trong lúc ngọn triều mới lên
Thuyền đi, sông nước ưu phiền
Buồm treo ráng đỏ giong miền viễn khơi.
Sang đêm thuyền đã xa vời
Người ra cửa biển nghe hơi lạnh buồn
Canh khuya tạnh vắng bên cồn
Trăng phơi đầu bãi, nước dồn mênh mang
Thuyền người đi một tuần trăng
Sầu ta theo nước, tràng giang lững lờ.
Tiễn đưa đôi nuối đợi chờ
Trông nhau bữa ấy, bây giờ nhớ nhau.
Buồn đêm mưa
Đêm mưa làm nhớ không gian
Lòng run thêm lạnh nỗi hàn bao la...
Tai nương nước giọt mái nhà
Nghe trời nặng nặng, nghe ta buồn buồn.
Nghe đi rời rạc trong hồn
Những chân xa vắng dặm mòn lẻ loi...
Rơi rơi... dìu dịu rơi rơi...
Trăm muôn giọt nhẹ nối lời vu vơ...
Tương tư hướng lạc, phương mờ...
Trở nghiêng gối mộng, hững hờ nằm nghe.
Gió về, lòng rộng không che,
Hơi may hiu hắt bốn bề tâm tư...
Ngậm ngùi
Nắng chia nửa bãi chiều rồi...
Vườn hoang trinh nữ xếp đôi lá rầu.
Sợi buồn con nhện giăng mau
Em ơi! hãy ngủ... anh hầu quạt đây!
Lòng anh mở với quạt này
Trăm con chim mộng về bay đầu giường
Ngủ đi em, mộng bình thường!
Ru em sẵn tiếng thùy dương mấy bờ...
Cây dài bóng xế ngẩn ngơ...
Hồn em đã chín mấy mùa thương đau?
Tay anh, em hãy tựa đầu
Cho anh nghe nặng trái sầu rụng rơi...
Đẹp xưa
Ngập ngừng mép núi quanh co
Lưng đèo quán dựng, mưa lò mái ngang...
Vi vu gió hút nẻo vàng
Một trời thu rộng mấy hàng cây cao.
Dừng cương nghỉ ngựa non cao
Dặm xa lữ thứ kẻ nào héo hon...
Đi rồi, khuất ngựa sau non
Nhỏ thưa tràng đạc tiếng còn tịch liêu...
Trơ vơ buồn lọt quán chiều,
Mái nghiêng nghiêng gửi buồn theo hút người.
Dấu chân trên đường
Ai biết đường kia dậm mấy lần?
Gió vừa thổi lạc dấu muôn chân
Làm sao góp lại nâng xem thử
Những bước vu vơ xa lại gần.
Thôi đã tan rồi vạn gót hương
Của người đẹp tới tự trăm phương
Tan rồi những bước không hò hẹn
Đã bước trùng nhau một ngả đường.
Cây mở cành xanh, nghiêng lá phơi
Bụi gieo trên lá, dội nên lời
Bâng khuâng kể lại bao câu chuyện
Của những bàn chân rổ dấu đời.
Đã vậy bao lần rồi thế nhỉ?
Và sau này nữa dấu chân ai
Sẽ ghi rồi xóa trên đường bạc,
Mỗi lúc trời đau gió thở dài.
Tràng giang
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng.
Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sầu chót vót
Sông dài, trời rộng, -- bến cô liêu.
Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân mật
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa
Lòng quê dờn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.
Vạn lý tình
Người ở bên trời, ta ở đây
Chờ mong phương nọ, ngóng phương nầy
Tương tư đôi chốn, tình ngàn dặm
Vạn lý sầu lên núi tiếp mây
Nắng đã xế về bên xứ bạn
Chiều mưa trên bãi, nước sông đầy.
Trông vời bốn phía không nguôi nhớ
Dơi động hoàng hôn thấp thoáng bay.
Cơn gió hiu hiu buồn tiễn biệtXa nhau chỉ biết nhớ vơi ngày.
Chiếu chăn không ấm người nằm một
Thương bạn, chiều hôm, sầu gối tay.
Xuân
Luống đất thơm hương mùa mới dậy
Bên đường chân rộn bước trai tơ
Cây xanh cành đẹp xuôi tay với
Sông mát tràn xuân nước đậm bờ.
Ồ những người ta đi hóng xuân
Cho tôi theo với, kéo tôi gần!
Rộn ràng bước nhịp hương vương gót
Nhựa mạnh tuôn trào tưởng dính chân.
Bắt gặp mùa tươi lên rún rẩy
Trong cành hoa trẻ, cổ chim non
-- Có ai gửi ý trong xuân vũ
Đất nở muôn xuân vẫn chẳng mòn.
Tiễn đưa
Chân rộn, lòng đau xé
Tay buông, dáng não nùng
Đứng dừng trông mắt lệ
Đi: bắc cầu nhớ nhung.
Người xa, buồn lại gần
Tai nặng lời giao thân.
Ngã ba tà áo lặn...
Dặm trường thương cố nhân.
Gió về, chiều sẽ kể...
Bước chậm tưởng gần người...
Cây dài lung bóng xế
Sương sầu gieo xuống vai.
Ê chề
Tôi lại mỉa mai rồi
Sao mà buồn thế ấy!
Xuôi đường, mây nước trôi
Bỏ lại lòng ta vậy.
Đôi tay không tín mộ
Chỉ lạc hướng thiên đường
Linh hồn tôi góa bụa
Đơn chiếc giữa đau thương!
Mong trốn tránh bơ vơ
Tôi đem tình bán rẻ
Cho vạn khách thờ ơ
Và lòng tôi đã ế.
Một chiếc linh hồn nhỏ
Mang mang thiên cổ sầu
-- Những nàng tiên dần chết
Mơ mộng thuở xưa đâu?