Phạm Thiên Thư       Khi cho ra đời thi phẩm Ðoạn Trường Vô Thanh, có thể Phạm Thiên Thư cũng ngầm tự ví mình như là một Nguyễn Du thời đại. Có điều, Ðoạn Trường Tân Thanh (hay Truyện Kiều) của Nguyễn Du thì càng lúc càng sáng lung linh hơn, càng được tiếp nhận bởi nhiều quốc gia khác hơn; còn Ðoạn Trường Vô Thanh chỉ có mặt một lúc rồi dần dần đi vào lãng quên. Bản thân tôi cũng chẳng nhớ thi phẩm ấy như thế nào. Dù sao, những vần lục bát của Phạm Thiên Thư từ khi có mặt, cuối thập niên 1960, đầu thập niên 1970, cho đến nay, vẫn rung dài âm hưởng trong tôi, cũng như trong nhiều người khác. Nhất là qua thi phẩm Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng với 100 đoản thi, quả thực là vẫn chưa có giòng lục bát nào sau Nguyễn Du có thể óng ả tuyệt bích như thế. Nhưng nhiều người đã không được đọc hết 100 đoản khúc trong thi phẩm Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng, mà chỉ được biết đến 3 đoạn ráp nối từ bản nhạc rất nổi tiếng của Phạm Duy. Nhà nhạc sĩ tài ba, cũng họ Phạm, rất đồng điệu với "thiền sư ỡm ờ" Phạm Thiên Thư khi trích một vài đoản thi để phổ thành bản nhạc với cùng tựa đề thi phẩm: Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng. Giòng nhạc và giòng thơ hòa nhập với nhau một cách tuyệt khéo, như thể chúng đã có sẵn cho nhau rồi vậy. Chỗ tài tình khác của Phạm Duy là rút được những đoạn, những câu hay nhất mà ghép thành lời cô đọng cho một nhạc khúc. Trong đó, vài chỗ phải thay đổi, nhưng không đánh mất ý chính.   Lời cho nhạc phẩm Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng như thế này:   Rằng xưa có gã từ quan Lên non tìm động hoa vàng nhớ nhau Thôi thì em đừng ngại mưa mau Ðưa nhau ra tới bên cầu nước xuôi Sông này đây chảy một giòng thôi Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông Nhớ xưa em chửa theo chồng Mùa xuân may áo Áo hồng đào rơi Mùa thu em mặc áo da trời Sang đông lại khoác lên người áo hoa.   Rằng xưa có gã từ quan Lên non tìm động hoa vàng ngủ say Thôi thì em chẳng còn yêu tôi Leo lên cành bưởi khóc người rưng rưng Thôi thì thôi mộ người tà dương Thôi thì thôi nhé đoạn trường thế thôi Nhớ xưa em rũ tóc thề Nhìn trăng sao nỡ để lời thề bay Ðợi nhau tàn cuộc hoa này Ðành như cánh bướm đồi tây hững hờ   Rằng xưa có gã từ quan Lên non tìm động hoa vàng ngủ say Thôi thì thôi để mặc mây trôi Ôm trăng đánh giấc bên đồi dạ lan Thôi thì thôi chỉ là phù vân Thôi thì thôi nhé có ngần ấy thôi Chim ơi chết dưới cội hoa Tiếng kêu rơi rụng giữa giang hà Mai ta chết dưới cội đào Khóc ta xin nhỏ lệ vào thiên thu.   Tôi vẫn chưa có bản chính của thi phẩm Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng để xem lại câu "đành như cánh bướm đồi tây hững hờ". Lâu nay, tôi vẫn nghĩ là "đành như cánh bướm đôi tây hững hờ" nhưng nghe nhạc của Phạm Duy thì ai cũng hát "đồi tây". Tự nghĩ, có lẽ ngay chỗ đó, đánh dấu huyền vào thì thích hợp với nhạc hơn nên đã dùng chữ "đồi" thay chữ "đôi". Dầu vậy, tôi vẫn thích cái nghĩa "đôi tây", nghĩa là đôi ngã riêng tây (tư), hững hờ, hơn là cánh bướm bay về đồi tây, hững hờ. Một chỗ khác là "Chim ơi chết dưới cội hoa". Tôi nghĩ cách gọi "Chim ơi" như thế trong câu, không hay và có lẽ còn sai ý nữa. Chẳng ai lại tự gọi mình "Tôi ơi, hãy chết đi dưới cội hoa!" Con chim chết dưới cội hoa là thi nhân đau khổ vì thất tình đã tự ví mình như con chim, chết đau chết điếng trong cuộc tình tan vỡ. Con chim nào mà chết dưới cội hoa? The thorn bird đấy. Loài chim ấy chỉ hót một lần trong đời, ngọt ngào hơn bất cứ âm thanh nào trên mặt đất. Một khi trưởng thành, rời tổ, nó tìm ngay một cành cây đầy gai nhọn, chọn ngọn gai nào bén và dài nhất, phóng mình vào ngọn gai ấy, đồng thời cất lên tiếng hót duy nhất trong đời nó. Tiếng hót lúc ấy, là bài ca siêu tuyệt nhất trong những bài ca; mang theo cả niềm hạnh phúc vô tận của tình yêu đồng thời cả chất liệu thống thiết khổ đau hàm ẩn của nó. Ðó là huyền thoại của loài chim gai (the thorn birds) có nói trong tác phẩm The Thorn Birds của Colleen McCullough. Ở đây, tiếng kêu của loài chim chết dưới cội hoa này còn thảm hơn. Vì tiếng kêu của nó vừa cất lên thì đã rụng xuống trên sông rộng, chứ không cất lên cao để phụng hiến thần linh gì hết. Và như vậy, thi nhân, trong nỗi đau tình, đã "hờn giỗi", vừa giả giọng lạnh lùng, nói: Con chim chết dưới cội hoa Tiếng kêu rụng giữa giang hà xanh xao Chứ không kêu gào: Chim ơi! Chết dưới cội hoa   Nói thì nói vậy, vẫn cám ơn Phạm Duy đã phổ biến thơ Phạm Thiên Thư đến rộng rãi quần chúng hơn. Ðôi khi bốc hứng, không nhớ được cả trăm đoản khúc của Phạm Thiên Thư, tôi và nhiều người khác đã ca nhạc phẩm của Phạm Duy. Thích thú lắm! Và đây, trọn vẹn 100 đoản thi trong Ðưa Em Tìm Ðộng Hoa Vàng của Phạm Thiên Thư, mỗi đoản khúc là một tiếng hót, của loài dị điểu, sẵn sàng yêu và chết, và để tiếng hót của mình rơi rụng trên sông:   Ðưa Em Tìm Ðộng Vàng   1 Mười con nhạn trắng về tha Như Lai thường trụ trên tà áo xuân Vai nghiêng nghiêng suối tơ huyền Đôi gò đào nở trên miền tuyết thơm 2 Xe lên bụi quán hoa đường Qua sương trắng dậm phố phường úa thu Tiếng chim ướt sũng hai mùa Hạt rơi thêm lạnh hững hờ mây qua 3 Dế buồn dỗ giấc mù sa Âm nao lãng đãng tơ ngà sương bay Người về sao nở trên tay Với hài đẫm nguyệt thêm dài gót mơ 4 Con khuyên nó hót trên bờ Em thay áo tím thờ ơ giang đầu Tưởng xưa có kẻ trên lầu Ngày xuân gieo nhẹ trái cầu gấm hoa 5 Tóc dài cuối nội mây xa Vàng con bướm nhụy lẫn tà huy bay Dùng dằng tay lại cầm tay Trao nhau khăn lụa nhớ ngày sầu đưa 6 Từ chim thủa núi xa xưa Về đây rớt lại hạt mơ cuối rừng Từ em khép nép hài xanh Về qua dục nở hồn anh đóa sầu 7 Ừ thì mình ngại mưa mau Cũng đưa anh đến bên cầu nước xuôi Sông này chảy một dòng thôi Mây đầu sông thẫm tóc người cuối sông 8 Ngày xưa em chửa theo chồng Mùa xuân em mặc áo hồng đào rơi Mùa thu áo biếc da trời Sang đông em lại đổi dời áo hoa 9 Đường về hái nụ mù sa Đưa theo dài một nương cà tím thôi Thôi thì em chẳng yêu tôi Leo lên cành bưởi nhớ người rưng rưng 10 Sao em bước nhỏ ngập ngừng Bên cầu sương rụng mấy từng mai mơ Đêm về thắp nến làm thơ Tiếng chân còn vọng nửa tờ thơ tôi 11 Đôi uyên ương trắng bay rồi Tiếng nghe tha thiết bên trời chớm đông Nửa đêm đắp mảnh chăn hồng Lại nghe hoa lạnh ngoài đồng thiết tha 12 Con chim chết dưới cội hoa Tiếng kêu rụng giữa giang hà xanh xao Mai anh chết dưới cội đào Khóc anh xin nhỏ lệ vào thiên thu 13 Tường thành cũ phiến bia xưa Hồn dâu biển gọi trong cờ lau bay Chiều xanh vòng ngọc trao tay Tặng nhau khăn lụa cuối ngày ráng pha 14 Đêm dài ươm ngát nhụy hoa Chim kêu cửa mộ trăng tà gõ bia Em ơi rũ tóc mây về Nhìn trăng nỡ để lời thề gió bay 15 Đợi nhau tàn cuộc hoa này Đành như cánh bướm đồi tây hững hờ Tìm trang lệ ố hàng thơ Chữ xưa quyên dục bây giờ chim di 16 Mây xưa cũng bỏ non về Em xưa cũng giã câu thề đó đây Nhớ đành biết mấy tầm tay Lông chim biển bắc hoa gầy bãi đông 17 Đợi ai trăng rõi hoa buồn Vắng em từ thủa theo buồm gió xuôi Chiều chiều mở cổng mây trôi Chênh vênh núi biếc mắt ngời sao hôm 18 Thế thôi phố bụi xe hồng Hồ ngăn ngắt đục đôi dòng nhạn bay Đưa nhau đấu rượu hoa này Mai đi dã hạc thành ngoài cuồng ngâm 19 Xuống non nhớ suối hoa rừng Vào non nhớ kẻ lưng chừng phố mây Về thành nhớ cánh chim bay Xa thành thương vóc em gầy rạc hoa 20 Hạc xưa về khép cánh tà Tiếng rơi thành hạt mưa sa tần ngần Em về hong tóc mùa xuân Trăng trầm hương tỏa dưới chân một vành 21 Em nằm ngó cội thu xanh Môi ươm đào lý một nhành đôi mươi Về em vàng phố mây trời Tay đơm nụ hạ hoa dời gót xuân 22 Thì thôi tóc ấy phù vân Thì thôi lệ ấy còn ngần dáng sương Thì thôi mù phố xe đường Thôi thì thôi nhé đoạn trường thế thôi 23 Gầy em vóc cỏ mây dời Tay em mai nở chân trời tuyết pha Ngày dài ngựa soải cầm ca Trán cao ngần nửa trăng tà ngậm sương 24 Xe lăn bánh nhỏ bụi hường Lao xao vó rụng trên đường phố mây Mưa giăng ráng đỏ hao gầy Đôi con ngựa bạch ném dài tuyết sa 25 Chim nào hát giữa thôn hoa Tay nào hong giữa chiều tà tóc bay Lụa nào phơi nắng sông tây Áo xuân hạ nọ xanh hoài thu đông 26 Con chim mùa nọ chưa chồng Cũng bay rời rã trong dòng xuân thu Từ em giặt áo đông tơ Nay nghe lòng suối hững hờ còn ngâm 27 Thuyền ai buông lái đêm rằm Sông thu ngân thoảng chuông trăng rì rào Cửa sương nhẹ mở âm vào Lay nghiêng bầu nậm rượu đào trầm ca 28 Lên non cuốc sỏi trồng hoa Xuôi thuyền lá trúc la đà câu sương Vớt con cá nhỏ lòng đòng Mải vui lại thả xuống dòng suối tơ 29 Vào non soi nguyệt tầm rùa Đọc trên mai nhỏ xanh tờ lạc thư Thả rùa lại đứng ưu tư Muốn qua hang động sống như nguyệt rùa 30 Em nghiêng nón hạ cầu mưa Sông ngâm mây trắng nước chưa buồn về Hoa sầu cỏ cũng sầu chia Lơ thơ xanh tụ đầm đìa vàng pha 31 Đất nam có lão trồng hoa Mùa hoàng cúc nở ướp trà uống đông Lại đem bầu ngọc ra trồng Bầu khô cất nậm rượu hồng uống xuân 32 Người vui ngựa chợ xe thành Ta leo cầu trúc bên ghềnh thác rơi Theo chân chim gặp mây trời Lại qua khói động hỏi người tu non 33 Bông hoa trắng rụng bên đường Cánh thơm thông điệp vô thường tuyết băng Con ong nhỏ mới ra giàng Cũng nghiêng đôi cánh nhụy vàng rụng rơi 34 Mùa xuân bỏ vào suối chơi Nghe chim hát núi gọi trời xuống hoa Múc bình nước mát về qua Ghé thôn mai nọ hỏi trà mạn xưa 35 Chim từ bỏ động hoa thưa Người từ tóc biếc đôi bờ hạ đông Lên non kiếm hạt tơ hồng Đập ra chợt thấy đôi dòng hạc bay 36 Người về đỉnh núi sương tây Ta riêng nằm lại đợi ngày mướp hoa Bến nam có phố giang hà Nghiêng nghiêng nậm ngọc dốc tà huy say 37 Tình cờ anh gặp nàng đây Chênh chênh gót nguyệt vóc gầy liễu dương Qua sông có kẻ chợt buồn Ngó hoa vàng rụng bên đường chớm thu 38 Mốt mai em nhớ bao giờ Bãi dâu vãn mộ cho dù sắc không Chân chim nào đậu bên cồn Ngựa xuôi có kẻ lại buồn dấu chim 39 Đợi người cuộc mộng thâu đêm Sông Ngân trở lệ dài thêm dòng nhòa Anh nằm gối cỏ chờ hoa Áo em bạch hạc la đà thái hư 40 Em từ rửa mặt chân như Nghiêng soi hạt nước mời hư không về Thâu hương hiện kính bồ đề Phấn son chìm lắng hạt mê luân hồi 41 Ta về rũ áo mây trôi Gối trăng đánh giấc bên đồi dạ lan Rằng xưa có gã từ quan Lên non tìm động hoa vàng ngủ say 42 Ngựa xưa qua ải sương này Còn nghe nhạn lạc kêu hoài bãi sông Nước xuôi gờn gợn mây hồng Tiếng ca lạnh thấu hoàng hôn giục đò 43 Hoa đào tưởng bóng đào xưa Thuyền sang bến nọ dòng mờ khói vơi Hoa dương vàng nhạt sầu người Ta về uống nước sông khuây khỏa lòng 44 Đưa nhau đổ chén rượu hồng Mai sau em có theo chồng đất xa Qua đò gõ nhịp chèo ca Nước xuôi làm rượu quan hà chuốc say 45 Khăn trăng từ độ trao tay Nửa tan cát suối nửa mài nghiên sương Mốt mai lòng có nghe buồn Mảnh trăng hiện hóa thiên đường cõi chơi 46 Nhện cheo leo mắc tơ trời Dòng chim qua hỏi mộ người tà dương Đánh rơi hạt mận bên đường Xuân sau mọc giữa chân thường cội hoa 47 Nụ vàng hương rộ tháng ba Nửa đêm dậy ngó trăng tà tiêu tương Chẳng như cội liễu bờ dương Tóc xanh mướt giữa vô thường sắc không 48 Mai nào thơm ngát thu đông Lược em chải rụng đôi dòng tơ xanh Đôi chim hồng yến trên cành Ngẩn ngơ quên rỉa lông mình điểm trang 49 Mùa xuân mặc lá trên ngàn Mùa thu mặc chú bướm vàng tương tư Động nam hoa có thiền sư Đổi kinh lấy rượu tâm hư uống tràn 50 Nến khuya lửa hắt hiu vàng Trang kinh lác đác đôi hàng nhạn sa Ý nào hóa hiện ngàn hoa Chữ nào cẩn nguyệt trên tà áo ni 51 Dỗ non suối giọng thầm thì Độ tam thế mộng xá gì vóc hoa Ni cô hiện giữa ta bà Búp tay hồng ngọc nâng tà áo trăng 52 Tiếng chim trong cõi vô cùng Nở ra bát ngát trên rừng quế hương Tiếng em hát giữa giáo đường Chúa về trong những thánh chương bàng hoàng 53 Đố ai nhớ hết hoa vàng Đố ai uống cạn sương tàng trăng thâu Đố ai tát cạn mạch sầu Thì ta để tóc lên cầu đón ai 54 Em về sương đẫm hai vai Dấu chân là cánh lan dài nở đêm Từ em hé nụ cười huyền Mùa thu đi mất trên miền cỏ hoa 55 Guốc mòn lẫn tiếng sơn ca Sư về chống gậy trúc qua cầu này Ngó bờ suối lạnh hoa bay Thương sao giòng nước trôi hoài thiên thanh 56 Có con cá mại cờ xanh Bơi lên nguồn cội tắm nhành suối xuân Nửa dòng cá gặp phù vân Hỏi sao mây bỏ non thần xuống chơi 57 Dù mai lều cỏ chân trời Khơi hương lò cũ khóc người trong thơ Em còn ửng má đào tơ Tóc xưa dù có bây giờ sương bay 58 Lên non ngắt đóa hoa này Soi nghiêng đáy suối bóng ai nhạt nhòa Nom hoài chẳng rõ là ta Tắm xong khoác áo hát ca về làng 59 Tay đeo vòng ngọc xênh xang Áo em bay giải tơ vàng thiết tha Bước chân tìm chán ta bà Ngừng đây nó hỏi: đâu là vô minh 60 Hỏi con vạc đậu bờ kinh Cớ sao lận đận cái hình không hư Vạc rằng: thưa bác thiên thư Mặc chi cái áo thiền sư ỡm ờ 61 Nước đi từ thủa bao giờ Dòng xuôi người đứng trên bờ ngó xuôi Chừng đâu dưới bến hoa tươi Buộc thuyền xưa đã có người ngó sông 62 Từ hôm em bỏ theo chồng Áo trắng em cất áo hồng em mang Chiều nay giở lại bàng hoàng Mười năm áo cũ hoe vàng lệ xanh 63 Đôi chim nho nhỏ trên cành Giục nhau đan tổ cỏ xanh bên đường Nửa đời mây nước du phương Thiền sư ngắt cỏ cúng dường phật thân 64 Gò chiều ùn bụi sương lên Hỏi ra mới biết nơi yên cành vàng Bên mồ chồn cáo đùn hang Chim kêu như lảnh tiếng nàng ngân nga 65 Cuối xuân ta lại tìm qua Tiểu thư chi mộ thềm hoa dại tàn Sớm thu ta đánh đò sang Bên đường cỏ mộ lại vàng cúc hoa 66 Trúc thưa cổng gió ơ hờ Em ra tựa cửa nghĩ chưa lấy chồng Sông ơi xanh nhé một dòng Mùa xuân cắp rổ ra đồng vớt hoa 67 Đường dài xao xác chim ca Người còn khoác nón theo tà dương nao Ván cờ bày trắng bông đào Sao lên núi thẫm trăng vào chén không 68 Đồi thu vắt suối mây hồng Chim xanh lác đác ngược dòng hoa tiên Bấc sầu lửa lụn chờ em Lệ xưa ai đã đổ nên dầu này 69 Đón em như ngóng chim trời Bãi xuân sớm đậu chiều dời khói thu Em còn áo trắng ngày xưa Trong anh muôn thủa bao giờ lệ hoen 70 Khơi trầm thơm tụng kinh hiền Máu xuân mạch lạnh trong miền xương da Vườn chùa có nụ hàm ca Sương khuya: pháp bảo trăng tà: vô môn 71 Mai tươi cánh nở bên cồn Mưa bay lấm tấm cành hương trắng ngời Thu đông tàng ẩn kho trời Hạt rơi rụng ngọc cánh rời rã hoa 72 Cổng làng mở cánh sao sa Nhã lan loáng thoáng tiếng gà xóm mai Lên chùa dâng dĩa hoa nhài Chợt viền trăng lạnh trên hài tổ sư 73 Chuông ngân chiều lặng trầm tư Tiếng lơi đẫm hạt thiên thư bềnh bồng Điệu về tay giấu chùm bông Gót chân đất phật trổ hồng hằng sa 74 Bóng trăng tịch mặc hiên nhà Thành đàn nẩy hạt tỳ bà quyện hương Gió thu từ độ tha phương Về trên hốc gỗ bên đường lặng im 75 Áo em vạt tím ngàn sim Nửa nao nức gọi nửa im lặng chờ Yêu nhau từ độ bao giờ Gặp đây giả bộ hững hờ khói bay 76 Tình cờ như núi gặp mây Như sương đậu cánh hoa gầy tiêu dao Tỉnh ra thì giấc chim bao Chuyện mười năm cũ lại nao nao lòng 77 Cành sen lá chĩu sương trong Áo ni xám vạt trời hong buồn về Tay nào nghiêng nón thơ che Tay nào lần chuỗi bồ đề xanh xao 78 Đôi mày là phượng cất cao Đôi môi chín ửng khoé đào rừng mơ Tiếng nàng vỡ bạc thành thơ Tụng dòng kinh tuệ trên tờ khói mây 79 Tóc em rừng ngát hương say Tay em dài nụ hoa lay dáng ngà Mắt xanh bản nguyện di đà Bước trầm hương nhẹ lẫn tà dương chim 80 Mắt nàng ru chiếc nôi êm Ru hồn tôi ngủ ngàn đêm tuyệt vời Em là hoa hiện dáng người Tôi là cánh bướm cung trời về say 81 Một đêm nằm ngủ trong mây Nhớ đâu tiền kiếp có cây hương trời Cây bưởi trắng ngát hương đời Nụ là tay phật chỉ người qua sông 82 Non xanh khoác áo sương hồng Con chim điểm tuyết ngoài đồng vụt bay Tiếng kêu lạnh buốt lòng tay Ngón buông lại chợt tuôn đầy lòng hoa 83 Em bên cửa chuốt tay ngà Cội lan đông mặc nở qua mấy nhành Ngày em ướp áo hồ xanh Con uyên tha thiết trên cành gọi thu 84 Ni về khép cửa chùa tu Sớm mai mở cổng quét thu vườn hồng Thu vương ngọn chổi đôi bông Thoảng dâng hương lạ bướm vòng cánh duyên 85 Sư lên chót đỉnh rừng thiền Trong tim chợt thắp một viền tà dương Ngón tay nở nụ đào hương Cầm nghiêng tịnh độ một phương diệu vời 86 Một dòng hoa nổi trên trời Một dòng hoa nở trong người trầm tư Cánh nào mở cõi không hư Phiến băng tuyết khảm một tờ kim cang 87 Thư em ướp nụ lan vàng Lời em gió núi chiên đàn thoảng xa Áo em phất cõi di đà Ngón chân em nở cánh hoa đại từ 88 Chênh vênh đầu trượng thiền sư Cửa non khép ải sương mù bóng ai Non xanh ướm hỏi trang đài Trăm năm còn lại dấu hài động hoa 89 Ngày xưa bên dậu vàng hoa Chiều chiều kê chõng nằm ra ngó trời Năm sau em bỏ đi rồi Ta về ngồi lắng mưa rơi giậu buồn 90 Trên nền gạch nẻ rêu phong Xưa phơi nhã điệu giờ hong đóa quì Trẻ đào bãi cỏ xanh rì Được thanh kiếm quỉ bao kỳ thu han 91 Non đem nhạn nhốt trong thành Cho sông chưa trở yếm xanh dưới cầu Người còn dệt lụa tằm dâu Đêm nghe mưa rụng thiên thâu ngoài giàn 92 Núi nghiêng suối vắt tơ đàn Nhìn ngoài thạch động mưa vàng lưa thưa Nghiêng bình trà nhớ hương xưa Từ vàng hoa nọ bây giờ vàng hoa 93 Sáng nghe lan rụng mái nhà Chừng như mưa nhẹ núi xa mùa này Đường về mù mịt ngàn mây Về nam đôi cánh chim bay xạc xào 94 Mây dù chẳng chất non cao Đường về dù chẳng sông đào nông sâu Đêm đêm lòng dục nẻo sầu Thềm trăng ngỡ tưởng hoa cau rụng thầm 95 Nhớ cha giọt lệ khôn cầm Dưới trăng lấp lánh như trâm vân quỳnh Nghiêng ly mình cạn bóng mình Tay ôm vò nguyệt một bình mây bay 96 Gối tay nệm cỏ nằm say Gõ vào đá tụng một vài biển kinh Mai sau trời đất thái bình Về lưng núi phượng một mình cuồng ca 97 Gây giàn thiên lý vàng hoa Lên non cắt cỏ lợp nhà tụ mây Xuống đầm tát cá xâu cây Bới khoai vùi lửa nằm dài nghe chim 98 Khách xa nhớ đến nhau tìm Lên đồi trẩy một giỏ sim làm quà Hứng nước suối thết bình trà Hái bầu nấu bát canh hoa cười khàn 99 Vào hang núi nhập niết bàn Tinh anh nở đóa hoa vàng cửa khe Mai sau thí chủ nào nghe Tìm lên xin hỏi một bè mây xanh 100 Hoa vàng ta để chờ anh Hiện thân ta hát trên cành tâm mai Trần gian chào cõi mộng này Sông Ngân tìm một bến ngoài hóa duyên. Ở trên là lục bát. Nay đọc thử giòng thơ thất ngôn của họ Phạm xem sao:   Chim Quyên Từ Ðộ Bỏ Thôn Đoài Chim quyên từ độ bỏ thôn Đoài Quyên chẳng buồn thảm thiết gọi ai Về núi Nam gặp cành hoa trắng Quặn đau lòng ngó phiến tâm mai. Đồi Cù Thả gót giầy lãng đãng bên hồ Trên đồi Cù thông rụng lá khô Cơn sương trắng lùa ta mải miết Xuống ven bờ phi hữu phi vô. Đan Áo Em ngồi đan chiếc áo len xanh Hẹn gió thu về gửi tặng anh Rồi bỏ đó em vào thiên cổ Anh một đời ngóng áo thiên thanh. Phơi Áo Xưa em phơi áo giữa thu phong Lá vàng cài trên lụa rực hồng Nay áo đã cuốn về thiên cổ Lá vàng bay lạnh nỗi niềm không.   Trăng Úa Ðã chớm vào thu sương chẳng bay Sương rơi ngày đó lạnh ngày nay Những đêm thức giấc nhìn trăng úa Tưởng lửa rừng xa đốt giữa mây.   Hoang Phế Ven núi vàng trơ mấy bức tường Chiều chiều nắng lụn cú  kêu sương Có con bướm trắng vương nền cỏ Lẫn giữa ngàn lau dõi chút hương.   Và đây, ngũ ngôn. Bài thơ lãng mạn và buồn nhất của một người ỡm ờ chênh vênh giữa hai cõi đời-đạo:   Vết Chim Bay Ngày xưa anh đón em Nơi gác chuông chùa nọ Con chim nào qua đó Còn để dấu chân in   Anh một mình gọi nhỏ Chim ơi biết đâu tìm   Mười năm anh qua đó Còn vẫn dấu chân chim Anh một mình gọi nhỏ Em ơi biết đâu tìm   Ngày xưa anh đón em Trên gác chuông chùa nọ Bây giờ anh qua đó Còn thấy chữ trong chuông   Anh khoác áo nâu sồng Em chân trời biền biệt Tên ai còn tha thiết Trong tiếng chuông chiều đưa   Ngày xưa em qua đây Cho tình anh chớm nở Như chân chim muôn thuở In mãi bực thềm rêu   Cõi người có bao nhiêu Mà tình sầu vô lượng Còn chi trong giả tướng Hay một vết chim bay.   Còn bài này thì ai cũng biết, vì đã được Phạm Duy phổ nhạc. Tựa của bài thơ và bản nhạc rất hay: Ngày Xưa Hoàng Thị và ba dấu chấm (...). Nếu thêm chữ Ngọ vào để thay cho ba dấu chấm thì mất hay ngay. Nàng tuổi Ngọ, tên Ngọ. Con gái mang cái tên này thì chẳng được đẹp cho lắm. Cho nên không tiện đưa vào tựa đề. Tuy vậy, trong bài, thi nhân cũng "thành thật khai báo" tên thật của người yêu; rồi từ đó, tên cô đi vào thi và ca. Tên Ngọ trở nên nổi tiếng và được mọi người nhắc tên, gọi tên, khi hát bản nhạc dễ thương mà buồn thấm thía này. Trong nhạc, Phạm Duy đã thay đổi và lược đi khá nhiều. Sau đây là bài thơ nguyên thủy:    Ngày Xưa Hoàng Thị...  Em tan trường về Ðường mưa nho nhỏ Chim non giấu mỏ Dưới cội hoa vàng   Bước em thênh thang Áo tà nguyệt bạch Ôm nghiêng cặp sách Vai nhỏ tóc dài   Anh đi theo hoài Gót giầy thầm lặng   Ðường chiều úa nắng Mưa nhẹ bâng khuâng   Em tan trường về Cuối đường mây đỏ Anh tìm theo Ngọ Dáng lau lách buồn   Tay nụ hoa thuôn Vương bờ tóc suối   Tìm lời mở nói Lòng sao ngập ngừng Lòng sao rưng rưng Như trời mây ngợp   Hôm sau vào lớp Nhìn em ngại ngần   Em tan trường về Ðường mưa nho nhỏ Trao vội chùm hoa Ép vào cuối vở   Thương ơi vạn thuở Biết nói chi nguôi Em mỉm môi cười Anh mang nỗi nhớ   Hè sang phượng nở Rồi chẳng gặp nhau   Ôi mối tình đầu Như đi trên cát Bước nhẹ mà sâu Mà cũng nhòa mau   Tưởng đã phai màu Ðường chiều hoa cỏ Mười năm rồi Ngọ Tình cờ qua đây Cây xưa  vẫn gầy Phơi nghiêng ráng đỏ Áo em ngày nọ Phai nhạt mấy màu?   Chân theo tìm nhau Còn là vang vọng Ðời như biển động Xóa dấu ngày qua   Tay ngắt chùm hoa Mà thương mà nhớ   Phố ơi muôn thuở Giữ vết chân tình   Tìm xưa quẩn quanh Ai mang bụi đỏ   Dáng em nho nhỏ Trong cõi xa vời   Tình ơi tình ơi!

 

 

 

Trở về mục Đọc Thơ