Quang Dũng      Đôi Mắt Người Sơn Tây Em ở thành Sơn chạy giặc về Tôi từ chinh chiến cũng ra đi Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt Chiều xanh không thấy bóng Ba Vì Vầng trán em mang trời quê hương Mắt em dìu dịu buồn Tây phương Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm Em đã bao ngày em nhớ thương?   Mẹ tôi, em có gặp đâu không Những xác già nua ngập cánh đồng Tôi cũng có một thằng em nhỏ Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông! Từ độ thu về hoang bóng giặc Điêu tàn ôi lại nối điêu tàn! Đất đá ong khô nhiều ngấn lệ Em đă bao ngày lệ chứa chan? Đôi mắt người Sơn Tây U uẩn chiều luân lạc Buồn viễn xứ khôn khuây Tôi gửi niềm nhớ thương Em mang dùm tôi nhé Ngày trở lại quê hương Khúc hoàn ca rớm lệ Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn Lên núi Sài Sơn ngóng lúa vàng Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng Bao giờ ta gặp em lần nữa Ngày ấy thanh bình chắc nở hoa Đă hết sắc mùa chinh chiến cũ Còn có bao giờ em nhớ ta ? 1949   Đôi Bờ Thương nhớ ơ hờ, thương nhớ ai? Sông xa từng lớp lớp mưa dài Mắt kia em có sầu cô quạnh Khi chớm thu về một sớm mai Rét mướt mùa sau chừng sắp ngự Kinh thành em có nhớ ta chăng? Giăng giăng mưa bụi quanh phòng tuyến Hiu hắt chiều sông lạnh đất Tề Khói thuốc xanh dòng khơi lối xưa Đêm nay sông Đáy lạnh đôi bờ Thoáng hiện em về trong đáy cốc Nói cười như chuyện một đêm mơ Xa quá rồi em người mỗi ngả Đôi bờ đất nước nhớ thương nhau Em đi áo mỏng buông hờn tủi Dòng lệ thơ ngây có dạt dào? 1948     Cố Quận Trăng sáng vẫn vờn đôi bóng cau Ngồi đây mà gửi nhớ phương nào Gió mát lung linh vầng Bắc Đẩu Tiếng hè ếch nhái rộn bờ ao. Ngồi đây năm năm miền ly hương Quê người đôi gót mãi tha phương Có những chiều chiều trăng đỉnh núi Nhà ai chày gạo giã đêm sương Tịch mịch sầu vơi bèo râm ran Côn trùng im ỉm lối trăng tàn Người ơi quê cũ đèn hoe ngọn Tóc bạc trông chừng cảnh héo hon Ngõ trúc quanh quanh sầu bóng lá Trăng vàng rơi rắc nẻo nào xưa Ngõ cũ không mong người trở lại Mà mùi hoa mộc vẫn thơm đưa Đốt khói lên rồi hương viễn vông Dòng xanh thoáng biến cảnh hư không U hiển liêu trai về quá khứ Chuối vườn rũ lá đóm bay vòng Em ơi, em ơi đêm dần vơi Trông về phương ấy ngóng trông người Trăng có soi qua vầng tóc bạc Nẻo về cố quận nhớ thương ôi!     Chiêu Quân Tuyết lạnh che mờ trời Hán Quốc Tỳ bà lanh lảnh buốt cung Thương Tang tình năm ngón sầu dâng lệ Chiêu Quân sang Hồ xừ hồ xang   Đây Nhạn Môn Quan đường ải vắng Trường Thành xa lắm Hán Vương ơi! Chiêu Quân che khép mền chiên bạch Gió bấc trời Phiên thấm lạnh rồi   Ngó lại xanh xanh triều Hán Đế Từng hàng châu lệ thấm chiến nhung Quân vương chắc cũng say và khóc Ái khanh! ái khanh! Lời nghẹn ngùng   Hồ xang hồ xang xự hồ xang Chiêu Quân nàng ơi lệ dâng hàng Lã chã trời Phiên mưa tuyết xuống Chiêu Quân sang Hồ, xừ hồ xang. 1937     Bố hạ Cuối năm trên dường đi Bố Hạ Tháng chạp mưa cam lửa đốm vườn Bãi sỏi quanh co dòng nước chậm Cheo leo cầu tạm vắt sông Thương Xe ngựa bình yên leo dốc đỏ Cuối năm trên đường đi Bố Hạ Đỉnh đồi quán sậy dựng phên lau Ngựa dừng rủ bụi than tàu hỏa Đường ấp chia tay khách hỏi chào Cuối năm trên đường đi Bố Hạ Ruộng bậc thang còn trơ gốc rạ Rừng núi mờ xa khói trẻ trâu Tơi nón trung du em về đâu Nhớ ai trên đường đi Bố Hạ ... Rừng xa Yên Thế hùm thiêng nằm Đồn cũ Phồn Xương rét cuối năm Râu tóc tướng quân cờ nghĩa ruổi Ngựa chiến băng đường dấu còn mới Nép bóng vườn cam đường Bố Hạ Mả Tây, tri huyện lập công làm Bia ký quân thù trận Nhã Nam.     Trưa hè Trưa hè bỗng nhớ sông quê Nước xa không bóng thuyền đi đôi dòng Thóc nhà ai có phơi không? Chói chang lửa thóc sân trông bóng người Vại mưa in dáng mây trời Em soi bóng có nhớ người xa em? Bờ tre gió đánh lả mềm Thoảng say mùi nái bên thềm ai giăng Xa quê dầu chẳng võ vàng Trông mây núi nhớ mây làng về trưa.     Trắc ẩn Chưa gặp sao đành thương nhớ nhau? Đôi phen số mệnh cũng cơ cầu Người đi mang nửa hồn đơn lẻ Tôi về hoài vọng một đôi câu Khói thuốc chiều sông hỡi dáng người! Phương nào đôi mắt ngó xa xôi Nào ai biết được niềm u ẩn Từng lắng nhiều trong những mảnh đời Tôi viết chiều nay chiều tưởng vọng Làm thơ mình lại tặng riêng mình Sông trôi luống gợi dòng vô hạn Biền biệt ngày xanh xa ngày xanh Thời đại bao lần khô nước mắt Hoa đèn riêng gởi chút tâm tư Ngắn dài đã học người thiên cổ Vạn đại sầu lên chẳng bến bờ Chiều ấy em về thương nhớ ai ? Tôi chắc đường đi đă rất dài Tim tím chiều hôm lên bóng núi Dọc đường mờ những cánh hoa phai Một chút linh hồn nhỏ Đi về chân núi xanh Màu tím chiều chầm chậm Hoàng hôn nghe một mình Giáo đường chuông rời rạc Tan vỡ nhiều âm thanh Một chút linh hồn nhỏ Đi về chân núi xanh. 1949   Thu quê ai Như cảnh đă vào thu sớm Da rợn từng cơn, núi đổ chiều Lá mía, tàu cau rũ héo Vàng, ôi vàng hắt hiu! Ngồi đây bến cát triền sông Mã Ngẫm chuyện mười năm như nước lũ Ai hay ngày tháng lại quay về Cẩm Thủy, Tây Giai thành vẫn đá Những tàu cau đượm làm chi ánh nắng? Mà sao lưu luyến người! Ôi ta nhớ một quê nhà Những tàu cau đượm làm chi ánh nắng? Chum nước, gáo dừa, nhà xoan, gốc mít Đỏ, nâu, mít chín trĩu cành Trưa thoáng trời xưa êm ả Lửa cơm chiều? Hơi thu? Nhựa thơm gạo mới bát chiêm chanh Nhớ sao những tháng ngày xanh Rất xanh! Chiều mát. Đê dài. Cỏ may ta nhặt Ai ơi! Phấn trắng mía bầu Thân ngô xơ xác Nhặt gốc tre khô Ta nhom ấm nước Chiều từ đâu ... Mà lạnh đến từ đâu? (1965, khu Tư, ven sông Mã. Ngồi bên nầy đê trông sang Phủ Quảng, Tây Giai. Một ngày thu nhớ nhà. Nhà ta ở đâu?)     Tây Tiến Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi ! Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường lát hoa về trong đêm hơi Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây, súng ngửi trời Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi Anh bạn dãi dầu không bước nữa Gục lên súng mũ bỏ quên đời! Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người Nhớ ôi Tây tiến cơm lên khói Mai Châu mùa em cơm nếp xôi Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa Kìa em xiêm áo tự bao giờ Khèn lên man điệu nàng e ấp Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ Người đi Châu Mộc chiều sương ấy Có thấy hồn lau nẻo bến bờ Có nhớ dáng người trên độc mộc Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa Tây tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá giữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng Kiều thơm Rải rác biên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mă gầm lên khúc độc hành Tây tiến người đi không hẹn ước Đường lên thăm thẳm một chia phôi Ai lên Tây tiến mùa xuân ấy Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi Phù Lưu Chanh 1948     Quán Bên Đường Tôi khách qua đường trưa nắng gắt Nghỉ nhờ đây quán lệch bốn tường xiêu Giàn mướp nghèo không hứa hẹn bao nhiêu Mùa gạo đắt, đường xa trưa khách vắng Em đắp chăn dầy, tóc em trĩu nặng Tôi mồ hôi ra ngực áo chan chan... Đường tản cư bao suối lạ sương ngàn Em mê sảng sốt hồng lên má đỏ Em có một mình nhà hoang vắng quá Mảnh chăn đào em đắp có hoa thêu Hàng của em chai lọ xác xơ nghèo Tôi nhìn lại mảnh quần xưa đã vá Tôi chợt nhớ chúng ta không nhà cửa Em tản cư, tôi là khách mười phương Biệt cố đô cùng nhau từ một thuở Lòng rưng rưng thương nhau quá dọc đường Tiền nước trả em rồi trưa nắng gắt Đường xa xa mờ mờ núi và mây Hồn khách vương vài qua sợi tóc Tôi thương mà em đâu có hay ...     Những cô hàng xén Rặng vải ven sông Đáy Um tùm bóng cuối xuân Sông cạn phơi lòng cát trắng Người qua nâng váy ôm quần Những gánh hàng xén bồ căng Má hồng thôn nữ Thoảng mùi thơm quê mùa Hơi thở ấm trầu đen rưng rức Mẹ già nón nhẹ bay tua Rặng vải um tùm quả chín Mòng mọng căng lên sức sống chan hòa Cuối xuân mây lạnh Đầu hạ gió đưa Tu hú phương nào bịn rịn Tu hú tu hú Mùa vải ven bờ Nơi quê hương trời xưa ấu thơ Mái tóc em vừa vương hương bưởi Chân nhẹ nhàng còn dính phấn hoa Thôn nào cô mới đi qua Gà vừa gáy sáng Thắt lưng đào bên sông im lặng Kĩu kịt đôi bồ Các cô hàng xén ngày xưa Các cô hàng xén ngày xưa Gương tròn bỏ túi Tóc giắt hoa nhài Hay ngậm ngùi xem Nhị Độ Mai Gấp trang sách lại thương đời Cúc Hoa Trong bồ đủ loại Tây Du Chinh Đông Chinh Tây Bìa sơn dầu gáy mốc Đôi cuốn Thạch Sanh Một chồng Trê Cóc Khi gió mùa xuân Xanh càng tươi lộc Bói trang Kiều xem chuyện nhân duyên Tiếng trường xa đã điểm Đường về trường huyện xôn xao Các cô đôi má ửng đào Mấy anh lớp nhất lối nào vừa qua Hàng các cô Ngòi bút "ba la" Giấy tây, phẩm tím Mươi bó quản bút Thước kẻ tẩy chì Các anh sắp đến mùa thi Lúa đồng cũng sắp đến kỳ vàng hoe Rặng vải quanh đường về Quả ngả mầu hoàng hôn đỏ sẫm Sóng hiu hiu chiều Gió mát ven đê Các cô hàng xén gánh về Tiếng cười khúc khích Tu hú im rồi Vàng nghiêng nắng chếch Các cô về qua sông Sông Đáy xuôi dài cồn cát mênh mông Làng bên bờ xanh mía Thoảng mùi hoa lan hoa nhài nhè nhẹ Tiếng nói xa dần Chiều tím cuối mùa xuân Sông nước trong xanh Những bước chân tròn cát mịn Hàng cau chiều phất phơ Diều sáo vang lên trăng sáng tỏ Ngõ làng rộn tiếng cười reo, chó sủa Hoa lan vào ngõ tối còn thơm Các cô hàng xén về làng Các cô hàng xén về làng Mai lại đi từ tối đất Cần cù nuôi mẹ nuôi em Những cô hàng xén tên xinh Đẹp như ca dao nước Việt. 1951     Kẻ ở Mai chị về em gửi gì không? Mai chị về nhớ má em hồng Đường đi không gió lòng sao lạnh Bụi vướng ngang đầu mong nhớ mong.   Quê chị về xa tít dặm xa Rừng thu chiều xao xác canh gà Hoa rơi khắp lối sương muôn ngả Ngựa lạc rừng hoang qua lướt qua.   Ngựa chị dừng bên thác trong veo Lòng chị buồn khi nắng qua đèo Nơi đây lá giạt vương chân ngựa Hươu chạy quay đầu theo ngó theo.   Rừng đêm nhòa bóng nhớ hoang mang Ngựa chị dừng bên thác sao vàng Sao rơi đáy nước vương chân ngựa Buồn dâng đôi mi hàng lại hàng.

 

 

 

 

Trở về mục Đọc Thơ