Trần Mộng Tú
Có thể nói Trần Mộng Tú là nhà thơ nữ được biết đến nhiều nhất ở hải ngoại.
Ngôn ngữ thơ Trần Mộng Tú chuẩn mực, nghiêm túc, giống như ngôn ngữ của một nhà giáo, cân nhắc từng lời mình buông ra. Dù vậy, nhà thơ vẫn không giấu được một khối tình cảm đầy ắp ở bên trong. Ðầy mà không tràn. Tình yêu cũng chuẩn mực như chính ngôn ngữ của cô; hay đúng hơn, ngôn ngữ đã được chuẩn mực hóa như tình yêu của cô: vừa phải, chừng mức, nhưng không kém vẻ sâu sắc, ý vị.
Thơ Trần Mộng Tú là thơ tình. Thứ tình rất keo sơn, thủy chung. Thứ tình bất tận. Tình yêu quê hương. Tình yêu gia đình. Tình yêu đôi lứa và đặc biệt, tình yêu đối với cuộc đời, dù với bao cay đắng, phũ phàng. Trần Mộng Tú luôn ca tụng lẽ thiện và niềm hạnh phúc chung cho con người, nhưng không thù ghét cái ác, người ác. Thơ cô là biểu tượng lòng bao dung tha thứ của một người mẹ, một người chị, một người em gái, mở rộng vòng tay đối với những sai lầm, man trá, tàn ác...
Trăng Ðất Khách
Những đêm trăng sáng tôi không ngủ
Âm thầm mắt lệ nhớ quê hương
Ngày về sao bỗng xa xăm quá
Tôi thức cùng trăng suốt đêm trường.
Vườn xưa lối cũ trăng còn sáng
Thềm vắng còn ai đứng đợi chờ
Ngôi nhà thân mến ai đang ở
Có còn đầm ấm khói hương xưa
Bạn cũ bây giờ ở chốn nao
Ngửng mặt nhìn trăng dạ có sầu
Chén trà có mặn đôi giòng lệ
Ngậm ngùi có khẽ gọi tên nhau
Còn giòng sông nữa đêm biệt ly
Tôi đã cùng sông khóc hẹn về
Trăng nước thân yêu còn lắng đợi
Giữ giùm nước mắt kẻ ra đi
Ôi trăng đất khách làm tôi khóc
Quê hương càng nhớ lòng càng đau
Liệu tóc còn xanh ngày trở lại
Quê người lưu lạc đến bao lâu!
Những bài thơ ngắn của Trần Mộng Tú rất tuyệt. Bàng bạc trong thơ cô, những nỗi sầu đong đưa theo cuộc tình, còn mãi.
Trăng Xanh
Lạnh quá mùa đông trăng vỡ tan
Những mảnh trăng xanh vướng mắt chàng
Rơi xuống môi hôn đêm nguyệt lạnh
Hai người tan giữa vũng trăng loang.
Bướm Tuyết
Xô khung cửa hẹp bước ra
Trăm con bướm tuyết bay sa vào lòng
Cánh nào gẫy vụn bên song
Cánh nào gẫy giữa mênh mông mái hồn
Tuyết Tan
Ðóa tan trên ngón tay gầy
Ðóa tan trên ngọn tóc mây hững hờ
Ðóa tan giữa một bài thơ
Hồn em đóa ấy bao giờ mới tan
Vàng Thu
Tôi đứng giữa rừng nhìn thu rụng
Chợt rung trong tôi chiếc lá sầu
Vàng thu lá rụng ngang lòng suối
Hai lá có cùng một nỗi đau.
Lá Ðỏ
Anh nhặt cho em chiếc lá đỏ
Trên cành phong vừa rụng sáng nay
Ôi anh! đẹp quá mùa thu tới
Em nhốt đầy lòng gió heo may.
Thơ cô như tranh vẽ: đầy màu sắc (ở các bài trước) và thật nhiều màu trắng, trắng đục, màu bạc, màu thủy tinh... ở các bài sau:
Ðông Trắng
Mùa đông trắng giữa mái nhà
Câu thơ trắng giữa hồn ta vô đề
Bông hoa trắng giữa đam mê
Mối tình trắng đến lời thề bỗng phai
Giọt Lệ
Tôi trôi giữa một con đường trắng
Hai hàng thông trắng đứng hôn nhau
Dẫy núi bạc đầu ôm mặt khóc
Giọt lệ thủy tinh cắt nỗi sầu.
Gọi Nhau
Gió tự mười phương hú gọi đông
Cành khô nhớ lá khẽ gọi thầm
Tiếng chim gọi bạn trong sương đục
Tôi gọi tên người tiếng gọi câm
Hoàng Hoa
Có bụi cúc vàng bên hàng dậu
Có con bướm trắng ngập ngừng bay
Em đứng bên thềm chờ thu tới
Rượu hoàng hoa chưa uống đã say.
Sợi Tóc
Ngôi nhà thờ trên ngọn đồi cỏ
Buổi sáng mùa thu sương trắng phủ
Em về ngang môi ngậm sợi tóc
Sợi tóc buồn như mây mùa thu.
Buộc Áo Giữa Ðường
Ở đây mưa trắng không gian
Mưa vùi dập mộng chưa tan tác đời
Gió về chẳng có định nơi
Thổi vào hoang tịch mảnh đời tha hương
Ở đây tình lạc trong sương
Nên em buộc áo giữa đường giữ anh.
Còn bài thơ sau đây, có thể xem như là tiêu biểu cho tình yêu của Trần Mộng Tú:
Hỏi Chàng
Em bỏ lại sau lưng
Bờ sông và những con chim cánh trắng
Nắm vụn bánh cuối cùng
Ðã ném trên mặt nước
tiếng chim kêu
Tiếng cánh lao xao đập vào nhau gọi em quay lại
Còn gì mà níu kéo
Những mẩu bánh cuối cùng đã tung cao
Tình yêu rồi cũng thế
Quay đi không tiếng chào
Em trở về
qua công viên
Chuyện trò cùng ghế đá
Những con chim cánh trắng đã bay thật xa
Bỗng dưng em tìm thấy
Một mẩu bánh rất nhỏ trong túi áo
Nhỏ như một nụ hôn
Em hỏi chàng
Con chim nào em nên đợi?
Con chim cũ bay về?
Con chim mới bay tới?
Ôi! mẩu bánh tình yêu
Muôn đời,
Vẫn làm em bối rối.
Một chút hương vị còn sót lại, rơi rớt đâu đó, không nhiều, không to lớn lắm, nhưng cũng đủ níu kéo và làm bối rối một tâm hồn dị cảm, bao dung. Tình yêu ở đây, dù biểu đạt bằng thể loại thơ nào, cũng thật tuyệt vời.