| Vơ Hồng
NHÀ VĂN VƠ HỒNG (1921 - 2013) qua đời lúc 14 giờ chiều ngày 31 tháng 3 năm 2013 tại thành phố Nha Trang, Việt Nam. Thọ 92 tuổi.
Ở đây tôi không muốn bàn luận, phân tích, hay cất lời ca tụng về văn chương và văn nghiệp của nhà văn Vơ Hồng, mà chỉ muốn ghi lại một kỷ niệm nhỏ của đời tôi khi nhớ về ông. Tôi được đọc hai tác phẩm của ông từ thuở niên thiếu. Lúc ấy, người giới thiệu tôi đến với văn chương Vơ Hồng là người anh kế, Vĩnh Hiếu, 12 tuổi. Người anh này đă đọc truyện Vơ Hồng rồi giới thiệu cho đứa em 11 tuổi, là tôi. Anh ấy trực tiếp học nhà văn Vơ Hồng (môn ǵ đó, h́nh như là Việt văn) ở trường Bồ Đề Nha Trang. Cũng chính nhờ người anh này mà tôi được biết mặt, ṿng tay cúi đầu chào "Thầy Vơ Hồng" khi ông đến thăm song thân của tôi. Có thể nói truyện dài đầu tiên tôi đọc trong đời là "Nhánh Rong Phiêu Bạt" của nhà văn Vơ Hồng, đọc từ năm 1970 khi tác phẩm vừa được xuất bản. Sau đó là cuốn "Trầm Mặc Cây Rừng." Rồi lác đác suốt mấy mươi năm sau đó, chỉ được đọc những truyện ngắn và tùy bút của ông qua báo chí và các websites. Kư ức từ ấu thời của tôi chỉ ghi nhận được h́nh ảnh ông nhà văn cao nghệu, bước đi chầm chậm, nói năng nhỏ nhẹ... Nhưng có lẽ văn chương của ông đă đóng một dấu ấn sâu đậm trong ḷng tôi, cũng như trong đời làm văn của tôi. Văn, truyện của ông, từ nhỏ đến lớn, lúc nào đọc tôi cũng rơi lệ, cảm động, và hạnh phúc. Ông là nhà văn lặng lẽ, hiền lành nhất, và chính cái lặng lẽ hiền lành này đă ảnh hưởng thật rộng và sâu đến nhiều thế hệ cầm bút (hay không cầm bút) đi sau ông. Nếu phải dùng lời ngắn để mô tả về ông, tôi sẽ nói: một nhà văn trầm mặc sâu sắc, một nhà giáo mẫu mực đáng kính đáng yêu, một người cha tuyệt vời cho bất cứ đứa con nào trong cuộc đời. Tôi muốn, lại được một lần, như cách nay trên 40 năm, ṿng tay cúi đầu trước Thầy Vơ Hồng, và được ông xoa đầu một cái thân thương... Sau đây là tất cả thơ của Nhà văn Vơ Hồng, trích từ mục thơ "Thời Gian Mây Bay" của ông (nguồn: www.vohong.de ) . Mục này chỉ có vỏn vẹn 9 bài thơ được lưu lại từ quăng đời 90 năm của một nhà văn lặng lẽ ở thành phố biển Nha Trang.
Di Ngôn
Sau
khi tôi chết
Nơi
sân thượng xin để nguyên chiếc ghế
Hun
hút đường dài... vun vút xe qua
Người
đi không về. Giờ đang nơi đâu?
Cho
đến một ngày kia... tôi sẽ nhẹ nhàng giă từ (Vơ Hồng - 1989)
Cánh hoa đầu tiên
Năm năm về sau, mười năm sau Khi đôi mái tóc sắp phai màu Có bao giờ nhớ, em thầm nhắc: - Anh ấy bây giờ biết ở đâu?
Dăm lá thư mang về nét chữ Xa hơn những kẻ rất xa vời "Ngày xưa..." nhưng nghẹn thôi không nói Mơ lại làm chi, chuyện đă rồi.
Ừ nhỉ ngày xưa yêu biết bao T́nh trong như nắng buổi mai nào Mẹ nh́n đôi lứa, thầm mong ước Cho chúng yêu nhau đến bạc đầu
Nhưng ôi ! Chinh chiến tràn muôn nẻo Anh lạc chân mây, em cuối trời Chờ đợi, nhưng đâu chờ măi được Xe hoa... em phải lấy chồng thôi
Ước xưa đă lỡ, mộng xưa tan Một chút mong thôi cũng bẽ bàng Mười mấy năm rồi tin tức bặt Âm thầm không một cánh thư sang. (1943)
Tấm lịch ngày đông
Ngày em đau, anh ḍ từng tờ lịch: - Sắp Đại hàn, em có mỏi ḿnh không? C̣n đúng năm hôm đến ngày Tiểu tuyết Ôi bao giờ cho chóng hết mùa đông ?
Mùa đông lạnh lùng tiết trời thay đổi Em ủ ê theo gió sớm mưa chiều Em sợ anh buồn, gượng cười nói dối - Anh yên tâm, em chẳng thấy mệt nhiều
Chẳng mệt nhiều mà đôi môi nhợt nhạt Mắt thẫn thờ, bàn tay yếu run run Anh lại lo âu đếm từng tờ lịch Mong ngày giờ mau đến tiết Xuân phân
Mưa đông kéo qua... Chuyển sang nắng hạ Nuốt lệ thầm nh́n em yếu từng ngày Như một đóa hoa đến thời tàn tạ Em nhẹ nhàng bỏ anh lại, em đi
Từ em mất rồi, lịch không ai xé Tháng ngày qua mà xấp lịch vẫn dày Xé để làm ǵ? Ngày nào cũng tẻ Cũng u buồn th́ xé để mong chi? (1960)
Ngôi sao làm chứng
Ngày xưa trong đêm tối Bên tai em anh nói: "Anh yêu em". Êm đềm Em ngước nh́n trời cao Lóng lánh một v́ sao.
Hỡi ngôi sao chứng kiến thuở yêu nhau Ngươi nhấp nháy hân hoan như muốn bảo: "Ta biết hết!... Ta biết rồi! Diễm ảo. Khi sao thưa soi sáng mối t́nh đầu.
Nay nh́n qua khung cửa Chợt thấy ánh sao xưa nhưng em không c̣n nữa Mộ phần cách nắng mưa
Sao c̣n đó mà người yêu đă khuất Nàng ở đâu, sao có biết nhắn dùm Nàng có như ta đêm nay thổn thức Nh́n sao xưa mà ḷng thấy bâng khuâng?
Ngày xưa sao hữu ư Nh́n ta yêu, sao ranh mănh mỉm cười Hôm nay sao vô t́nh Thấy ta buồn mà sao vẫn làm thinh
Nhưng cô đơn ta biết ngỏ cùng ai Chỉ ngỏ cùng sao chong mắt canh dài. Tự thuở mất nàng ḷng ta câm lặng Giữa dân gian mà như thấy lạc loài
Nhớ ngày c̣n thơ Dưới sao nô đùa Đến tuổi mơ mộng Nh́n sao hẹn ḥ Khi đời lẻ bóng Sao nhắc người xưa
Sao đánh dấu từng quăng đời nhỏ nhặt Từng lớp người, từng thế hệ trôi qua. Sao sáng lung linh, sao tỏ, sao mờ Nhưng vĩnh viễn không bao giờ sao tắt
Hỡi em yêu mấy năm rồi cách biệt, Để nhớ em, ta dành những buổi chiều, Những tối lẻ loi, những khuya gối chiếc Khi cuối trời sao tỏa ánh cô liêu. (1961)
Hoa chỉ nở một lần
Tôi là giống chim hoang, con chim Hồng, chim Hộc Loài chim trời quen vỗ cánh bay cô độc Em thương con chim, muốn nâng niu chăm sóc trong lồng Đẹp. Nhưng hẹp. Do xă hội đă đặt bày kích thước Con chim sợ. Nó chưa quen quy ước
Tôi bảo em: Hăy ráng đợi chờ T́nh yêu và thời gian sẽ dạy con chim xếp hẹp bớt đôi cánh. Và dạy em nới rộng cái lồng hoặc dẹp bỏ cái lồng đi Mà chỉ cột bằng sợi dây t́nh cảm nơi chân để giữ con chim khỏi bay.
Tôi là giống cây rừng, là loài cỏ dại mang tên "mắc cỡ" Lá nhỏ khiêm cung bao quanh nụ hoa tím nhạt dịu dàng. Nhưng hễ bước chân ai đến gần: lá khép kín lại vội vàng.
Tôi là giống thạch quỳ sống đơn côi giữa đại dương hoang vắng Vươn những cánh tay mềm mại khi biển êm sóng lặng. Nhưng chợt nước xao: vội vă thu về hết mọi giác tu Lặng lẽ. Quạnh hiu. Cách biệt. Thâm u Hăy nhẹ nhàng: Hoa chỉ nở một lần thôi.
Phù thế
Người đứng thẫn thờ, buồn hay vui đây? Thương kẻ khuất mặt? Ai thương dùm mi? Ảo hóa. Ảo hóa. Thân phù du nhỏ Vinh nhục sướng khổ nặng đôi vai gầy. So với quá khứ, mi là hiện tại Hiện tại cụ thể, huy hoàng; vĩ đại Nhưng luật Vô thường đang hủy thân mi Một nắm xương trắng, danh vọng c̣n ǵ? Trung liệt, gian thần... nấm mồ trăng dăi Hoa rừng nở thắm. Chập chùng núi đồi Tạo hóa vô t́nh, kiếp người đày ải Mới nắng mai đó, hoàng hôn xuống rồi. Hỡi thân phận, giấc mơ trăm năm Băi bể nương dâu, rút ruột tơ tằm Sao không ngàn năm, vạn năm, vĩnh viễn không gian bất tận, thời gian vô cùng?
Quạnh hiu
Năm giờ sáng mở mắt Nh́n quanh: chỉ ghế bàn Thèm thấy một khuôn mặt Thèm nghe tiếng dịu dàng
Mười giờ đêm thâm u Bóng tối như cơi chết T́nh yêu, t́m nơi đâu Hạnh phúc, chào vĩnh biệt
Vậy đó, ngày bắt đầu Vậy đó, ngày kết thúc Những ngày nặng buồn đau Một chuỗi ngày tù ngục.
Những tối thứ ba
Tối thứ ba này em đến thăm anh Trăng dăi gót chân, gió hát trên cành Áo trắng đơn sơ. Cầm tay muốn nói: - Trời hôm nay v́ em mà thêm xanh
Muốn nói thật nhiều nhưng không thể nói Chỉ lặng nh́n em, mắt đen vời vợi. Em ngồi kia nhưng lát nữa c̣n đâu? C̣n lại cùng anh chỉ có đêm thâu
Tuy vậy niềm vui em vừa mang tới Giúp anh vui cho măi đến cuối tuần Những tối thứ ba ḷng anh sống lại V́ bên em đời mới có mùa xuân. (1973)
Ba Mươi năm sau
Nhờ đất cho món ăn Nhờ nước đưa thức uống Hô hấp nhờ khí trời Mà cây đầy sức sống
Cũng vậy ba đứa con Truyền cho cha sinh lực Lao khổ dầu sớm hôm Cô đơn dù nhức buốt Nhưng nh́n con lớn khôn Cha quên mọi cơ cực
Đứa Út vừa lên ba Biết Mẹ qua tấm ảnh Miệng chỉ quen gọi cha Khi đói và khi lạnh
Chị lớn chín tuổi tṛn Đóng vai người Mẹ nhỏ Vội vă học điều khôn Cửa nhà tập coi ngó
Thằng giữa khi vào lớp Tên ḿnh tưởng tên ai Thầy hỏi không biết đáp Nghe chim hơn nghe bài
Nay các con nên người Mỗi đứa đi một ngả Ḿnh cha căn nhà xưa Trông vừa quen vừa lạ
Không c̣n ngày gian khổ Chỉ dư ngày tiêu điều Vắng con như cây cỏ Héo úa giữa quạnh hiu
Tuổi già ngồi ngẫm lại Quư nhất của đời ḿnh Là ba đứa con dại Cha nuôi đến trưởng thành.
|
