Mưa xuân không tầm tă, không kéo dài. Chỉ một hai cơn, trong một hai ngày, vừa đủ tắm ướt những ngọn lá và thấm một lớp mỏng trên mặt đất. Nhưng tiết lạnh th́ ở lại lâu dài, ngay cả nơi vùng nhiệt đới. Một số nơi trên đất nước rộng lớn này, băo tuyết làm ngưng trệ sinh hoạt hàng ngày và làm băng giá thêm những tâm hồn vị kỷ, tự tôn. Dường như bản tính ở một số người đă không thể đổi thay kịp trước khi vô thường ập lên sinh mệnh. Mưa sa, gió táp, băo lửa, chẳng làm sao xoay chuyển được những cơi ḷng cục bộ, thô tháp, đông cứng.

Lẽ ra, ư thức và t́nh cảm là những thứ trừu tượng, vô h́nh, linh hoạt, sẽ dễ thay đổi hơn là h́nh thể vật chất. Thế nhưng, thực tế ngược hẳn. Một khi bám víu vững chắc vào niềm tin và tri kiến như là cách để biểu hiện sự tồn tại của tự ngă, người ta không muốn nh́n nhận mê vọng và nhược điểm của ḿnh. Đồng hóa tự ngă với một tập thể to lớn hơn, hoặc khoác mặc cho sự vị kỷ sai lầm của ḿnh bằng chiếc áo đẹp đẽ như ḷng ái quốc, hay sự quyết tâm đạt đến cứu cánh an vui nào đó. Đông cứng bên trong chẳng phải là sự son sắt, trung kiên ǵ với lư tưởng, mà chỉ là sự cố thủ của cái tâm vị ngă, ái ngă. Người ta sẵn sàng chết cho cái tự ngă đă được bao bọc sơn phết chứ không chịu mở mắt mà giải thoát tri kiến của ḿnh—dù lư tưởng, theo thời gian và nhận thức của số đông, đă được nh́n nhận là ảo tưởng; và thần tượng đă sụp đổ từ lâu.

Khi mùa đông đến, rồi mùa đông đi qua, những cánh đồng bạt ngàn đă rộ nở hoa xuân muôn sắc, con tàu chuyên chở những hy vọng và lư tưởng tuổi trẻ đă mất hút vào đêm đen lịch sử; chúng ta c̣n lại ǵ trên hai bàn tay không, trên vầng trán già nua, và trong con tim khô héo v́ những vật vă truy t́m, nắm bắt suốt tuổi thanh xuân?

Nếu những điển tích, lời dạy của cổ nhân, thánh nhân, hiền giả Đông phương không thể mở được ḷng bạn, hăy đọc thử một bài thơ của thi sĩ Tây phương hiện đại:

“Bước đi với niềm b́nh an, b́nh an trở thành bạn. Nói với vẻ đẹp, vẻ đẹp bao quanh bạn. Hành động với ḷng tốt, ḷng tốt t́m đến bạn. Nói với t́nh yêu, t́nh yêu chuyển hóa bạn. Hành động với ḷng thương, ḷng thương tha thứ bạn. Sống với sự thật, sự thật sống trong bạn.

Nhưng nếu chúng ta bước đi với ḷng hận thù, hận thù trở thành chúng ta. Nếu chúng ta nói với sự tức giận, tức giận bao vây chúng ta. Nếu chúng ta hành động với đố kỵ, đố kỵ gặm nhấm chúng ta. V́ vậy, hăy cho đi với sự lịch thiệp, lịch thiệp t́m đến chúng ta. Chúng ta t́m kiếm sự kết nối, kết nối có thể chữa lành chúng ta. Và khi chúng ta sống với tiếng cười, tiếng cười có thể nâng chúng ta lên…” (1)

Bài thơ thực ra chẳng có ư tưởng ǵ mới mẻ. Lời và ư của bài thơ phảng phất hương vị của đạo như thật, đạo giải thoát, đạo từ bi, dù tác giả không hề sử dụng bất kỳ thuật ngữ nào của đạo ấy. Nhưng biết đâu, từ vị trí của một danh ca, từ lời thơ của một thi nhân khác đạo, từ ngôn ngữ không phải tiếng mẹ đẻ, bài thơ có thể chạm vào trái tim bạn vào thời điểm nào đó.

Chúng ta, những người phương đông với mấy ngh́n năm thấm nhuần các nền đạo học và triết lư cao viễn thâm sâu, nên ít nhất một lần trong đời hay cuối đời, mở bừng mắt ra, mở toang ḷng ra, để t́nh thương lan tỏa, để hận thù tan biến giữa trời xuân.

Trái tim cằn cỗi chẳng qua đă bị vùi lấp dưới một lớp kiến chấp, như hoa tuyết, không phủi đi sẽ trở thành băng đá. Hăy phủi nó đi, và hăy sống với thực tại hiện tiền.

 

Nơi sân trước một kư túc xá đại học, ai đó vô tư nắn một người tuyết đứng vẫy tay với người qua đường, và sư nữ từ đất nước xa xôi đến đây trọ học, thành tâm nắn một ông Phật tọa thiền với vài chiếc lá khô đặt trên ḷng bàn tay kết ấn tam-muội (2). Dưới những lớp tuyết trắng xóa là lá mục, và dưới nữa, từ thân cây, từ ḷng đất, những nụ mầm của cây cỏ chuẩn bị hồi sinh.

 

California, ngày 22 tháng 03 năm 2021

Vĩnh Hảo

 

 

______________

 

 

(1) Walk with Peace, thơ của nữ ca sĩ Jewel (sinh năm 1974), danh ca hàng đầu ḍng nhạc đại chúng (popular/pop music) của Mỹ. Theo Wikipedia, “Jewel Kilcher là một ca sĩ, nhạc sĩ, nữ diễn viên và tác giả người Mỹ. Cô đă nhận được bốn đề cử giải Grammy và tính đến năm 2015, cô đă bán được hơn 30 triệu album trên toàn thế giới. Jewel sinh trưởng gần Homer, Alaska, nơi cô lớn lên ca hát và nhảy múa như một cặp song ca với cha cô, một nhạc sĩ địa phương.” Jewel cũng là một thi sĩ với thi phẩm “A Night without Armor.” Bài thơ “Walk with Peace” có lẽ là một bài rời, không nằm trong thi phẩm ấy:

“Walk with peace

And peace becomes you

Speak with beauty

And beauty surrounds you

Act with kindness

And kindness finds you

Speak with love

And love transform you

Act with mercy

And mercy forgives you

Live with truth

And truth will live in you

But if we walk with hate

Hate becomes us

If we speak with anger

Anger surrounds us

If we act with envy

Envy consumes us

So we give with grace

So grace will find us

We seek connection

So connection can heal us

And we live with laughter

So laughter can lift us…”

(2) Samàbhita mudra (ấn tam-muội hay ấn thiền-định). Trong tư thế ngồi kiết-già, hành giả đặt hai bàn tay chồng lên nhau, tay trái trên tay phải hoặc ngược lại; hoặc để song song các ngón đan xen, hai đầu ngón tay cái chạm nhau.