LỜI NÓI ĐẦU

KỶ YẾU TƯỞNG NIỆM TRƯỞNG LÃO HÒA THƯỢNG THÍCH HẠNH ĐẠO

(chấp bút thay Môn đồ Tứ chúng Chùa Phổ Đà, Santa Ana, California, Hoa Kỳ) 

 

Chúng tôi dự trù xuất bản tập kỷ yếu nầy từ một năm trước nhân lễ Tiểu tường của Thầy chúng tôi: Hòa thượng Thích Hạnh Đạo. Nhưng sự ra đi của Thầy sau một năm vẫn còn là nỗi bàng hoàng trong tâm tưởng, lại thêm việc ổn định sinh hoạt và tu bổ Chùa Phổ Đà sau tang lễ là việc cần kíp, do đó phải hoãn lại cho đến lễ Đại tường năm nay.

Lúc sinh tiền, Thầy chúng tôi là con người hành động: làm nhiều, nói ít. Trong giao tiếp, Thầy thường gợi ý cho người khác nói, và Thầy chỉ lắng nghe, gật gù, tán thưởng hoặc góp ý, khuyên bảo. Thầy lặng lẽ, kiệm lời, nhưng khi cần thiết thì nói thao thao bất tuyệt bằng biện tài ngôn thuyết sẵn có. Về phương diện văn học, Thầy không để lại tác phẩm nào để chúng tôi có thể dùng làm chứng từ hay di ngôn cho người đời sau nương học; nhưng cuộc đời 80 năm của Thầy hiển nhiên là một tác phẩm đẹp mà ai từng diện kiến, tiếp xúc, lắng nghe, đều có thể thưởng thức được. Đó là một tác phẩm sống động về đức uy dũng, về hạnh bao dung, giản dị và khiêm tốn.

Thầy vốn không sợ một thế lực nào, nghịch cảnh nào. Đối với pháp nạn, quốc nạn, Thầy sẵn sàng dấn thân, đứng nơi đầu ngọn sóng. Trong giai đoạn đao binh khói lửa, Thầy cũng đã từng “Thấy dân thấy nước nghĩ mà đau,” (*) để thực hiện hạnh đồng sự, gần gũi khuyến hóa anh em quân nhân trong Quân lực VNCH, để rồi năm 1975 Thầy bị tù 10 năm trong chế độ Cộng sản.

Uy dũng như thế, mà lòng bao dung tha thứ, không ôm lòng thù hận, oán ghét ai, kể cả những người đày đọa hoặc vu hãm, phỉ báng mình.

Đặc biệt là đức tính giản dị, khiêm tốn. Thầy không cầu kỳ, kiểu cách, mà luôn sống hài hòa với mọi người, mọi lứa tuổi, mọi trình độ. Đóng góp thật nhiều cho đạo, cho đời mà chẳng bao giờ khoe khoang, kể lể. Giao tiếp với người, dù bậc thượng, trung, hạ, đều một mực từ tốn khiêm cung. Chính sự giản dị khiêm tốn nầy tạo nên bản sắc riêng của Thầy: một nhà tu khả kính, một người bạn thân thiết, một vị thầy lân mẫn, một Sư Ông hiền hòa... của tất cả mọi người.

Thế nên, khi Thầy nằm xuống, biết bao người kính tiếc, khóc thương. Tang lễ của Thầy, đông đảo người tiễn đưa, đủ mọi thành phần xã hội. Qua tang lễ, đủ biết tấm lòng của người ở lại đã dành cho Thầy sâu đậm như thế nào; và cũng qua tang lễ, nói theo cách người xưa, “cái quan định luận,” phẩm hạnh, nhân cách và hành trạng thực sự của Thầy đã được biểu hiện.

Đời Thầy là tác phẩm đẹp. Tác phẩm ấy được đúc kết trong tập kỷ yếu nầy qua những bài cảm niệm của thân hữu, pháp lữ, đồng đạo, và đệ tử nhiều giới; cũng như qua những trang hình ảnh cũ và mới sưu tập được từ xưa đến nay. Nếu có những thiếu sót nào thì đó là lỗi của chúng tôi, những người thực hiện kỷ yếu, chứ không phải nơi cuộc đời Thầy.

(lược bớt một đoạn cảm tạ những người đóng góp hình ảnh, bài vở và tài chánh để thực hiện tập kỷ yếu nầy)

Lời cuối, Thầy chúng tôi đã về cõi Phật hai năm rồi, nhưng hình bóng của Thầy vẫn còn rợp mát sân Chùa Phổ Đà, rợp mát cả tâm tưởng chúng tôi. Hình bóng ấy sẽ không bao giờ phai nhạt, và nếu phải dùng lời lẽ hay hình ảnh nào để diễn đạt niềm kính tiếc và tri ân vô vàn đối với Thầy, chúng tôi chỉ có thể tâm thành dâng lên tập kỷ yếu nầy. Tập kỷ yếu đơn sơ mộc mạc như chính cuộc đời Thầy, được thực hiện cũng là để kính tặng tất cả những ai đã từng hay chưa từng hội kiến Thầy chúng tôi.

 

Tứ chúng đệ tử Chùa Phổ Đà

 

_______

(*) Thơ của Đức Huỳnh Phú Sổ, bài “Quyết Rứt Cà Sa,” sáng tác năm 1946 trong thời kỳ toàn dân kháng Pháp.