Do tính cách đọc thơ hoàn toàn chủ quan như đã nói ở trên, xin bạn đừng xem đây như một thiên khảo cứu hay một bộ sưu tập về thi ca Việt-nam. Tôi đọc bằng cảm xúc, không đọc bằng kiến thức. Nếu những lời bàn nào đó của tôi đối với một bài thơ mà không đúng ý tác giả thì chẳng có nghĩa rằng tôi hiểu sai đâu, mà chỉ vì tôi đọc thơ tác giả đó bằng cái hồn, cái giọng, cái cảm xúc của tôi đấy thôi. Xin đừng càm ràm, phiền trách. (Vả chăng, này các thi nhân, các bạn có thể nào chỉ tôi làm thơ cách sao mà không bị người khác hiểu sai ý không?) (trích LỜI THƯA của Vĩnh Hảo viết cho các trang "Đọc thơ")       Ðặng Thị Quế Phượng       Giọng thơ cô thật tự nhiên. Không cố ý dùng những chữ cầu kỳ như một số nhà thơ khác. Ý tưởng thâm trầm, chững chạc. Cô có vẻ như một người sẵn sàng thả mình vào nỗi đam mê nhưng không phải là dễ dàng đánh mất bản lĩnh tự chế của mình. Trong tình yêu, cô lãng mạn một cách hiền lành. Trong cách tiếp cận với đời, cái nhìn của cô xoáy vào tận bề trong của đối tượng: nhìn được những cái thật sâu nơi những cái thật cạn và thật cận kề. Ý thơ nhờ vậy mà tràn trề, khơi động cho sự chảy trôi tuyệt vời của một dòng thơ đẹp sáng, lung linh. Dòng thơ ấy, chảy qua tiếng đệm của lục huyền cầm. Ðọc bài nào của cô, tôi cũng có cảm giác như cô vừa đệm đàn, vừa làm thơ; hoặc là cô đang làm thơ trong tiếng nhạc đệm nhẹ nhàng vẳng lại từ đâu đó, nơi công viên, trong căn phòng nhỏ, hay nơi quán cà phê vỉa hè...   Thư về Ban-mê-thuột Tôi muốn hỏi một người đang ở núi Có bao giờ nghe gió nhắn gì không? Tôi muốn biết đất trong vườn hoang dại Vừa nở thêm được mấy nụ hồng?   Tôi muốn biết những hoa thục quì, hoa cánh bướm Có tươi vàng rực rỡ ở trong sương? Và rất nhiều hoa cỏ dại ở bên đường Vẫn âm thầm đua nở khắp đồi nương?   Tôi muốn hỏi những dãy đồi thinh lặng Mộng mơ gì sau những lớp mù giăng? Tôi muốn biết những hoa cà phê màu trắng Có thoát hồn trong vằng vặc những đêm trăng?   Những người xưa cũ đi đâu đó? Có bao giờ thoáng nhớ đến ai không? Những hôm bão rớt mưa to, nhỏ Mưa có làm xanh những má hồng?   Tôi vẫn nhớ chỗ người yêu tôi ngủ Trên đồi cao cỏ mọc rất thong dong Tôi muốn hỏi những con đường đất đỏ Ngõ lên trời chẳng biết có gần không?     Xuân Ban-mê-thuột Những dây đàn lục huyền Không dưng mà rộn rã Dịu dàng rồi bâng khuâng Trong hương xuân êm ả   Gỗ lạnh trên thân đàn Không dưng thôi buồn bã Âm thanh nghe thật lạ Êm đềm lẫn thiết tha   Những cành khô ủ rũ Chợt tươi mạch nhựa tràn Trên những lá cao su Óng ả sắc nâu vàng   Và rất ư dịu dàng Chừng như là ru ngủ Cả đất trời mang mang Hoa cà phê nở tràn   Cả hồn xuân rung động Trong cánh bay nhịp nhàng Của loài ong lãng mạn Rắc hương lừng không gian.     Về Ban-mê-thuột Mai kia buồn cũng phù vân Ta về trên núi, bâng khuâng phím đàn Ðông tàn xuân hết hạ sang Lá khô cũng chở thu vàng mà đi Mình ta ôm hết xuân thì Chôn trong những lối từ bi của rừng.   Tâm tình cô như quyện la đà theo cảnh, theo vật chung quanh. Cái gì cũng thân thiết, gần gũi. Hoa cà phê. Ðất đỏ. Lá rừng. Mưa gió. Núi đồi. Cỏ xanh... Cho nên lời lẽ của cô cũng bình dị hồn nhiên, rất ư là "cao nguyên", rất ư là ban-mê-thuột. Cái chất hồn nhiên mà "phơ phất" (chữ trong thơ Quế Phượng) ấy bám mãi theo cô, đến tận những phương trời xa với những phố thị không còn đất đỏ hay hoa trắng cà phê. Mùa xuân Sài-gòn, mùa xuân Liège, khác với xuân Ban-mê-thuột nhiều lắm, nhưng cái chất phất phơ phơ phất tửng tửng tàng tàng của cô thì vẫn thế. Nhìn thật sâu. Yêu thật lãng mạn, nhưng cũng lơ phơ lất phất thế nào ấy. Ðây,   Xuân Liège Anh yêu! Anh đang ở đâu? Góc nào trên địa cầu? Bờ nào của đại dương? Ðại dương nào trong các đại dương? Sáng nay, để mở đầu cho một ngày, có bàn tay nào ngoài hiên, đã pha cho anh một tách cà phê? Một tách cà phê mở đầu ngày của anh   Còn khi nào trong đời anh Anh tự hỏi một điều chi về em Ngày của con bé hoang đàng ở đây, bây giờ là thứ bảy Giữa phố xá đông người Sau khi đi xem một cuộc triển lãm tranh của một họa sĩ chưa thành danh Em đang ngồi một mình trong quán cà phê Cô hàng cà phê vừa đặt một dĩa nhạc Chopin Tiếng đàn làm em nhớ anh Và nắng yêu kiều, yểu điệu ngoài kia Cũng làm em nhớ anh nhớ những ngày xuân Sài gòn nhớ chỗ ngồi dưới bóng me xanh và nhớ những ly nước chanh   Trong không khí dường như có mật ngọt của loài ong Ngọt một cách dịu dàng và long lanh, đầy mong manh một cái mong manh làm em nín thở Ai mới vừa châm thuốc hút... thoáng đâu đó một mùi hương tưởng tượng hương gì? anh biết không? Trong không khí và trong nắng hôm nay có hương hoa cà phê của ngày xưa (Ôi! Rừng hoa cà phê! Những rừng hoa cà phê yêu dấu của em, chắc bây giờ vẫn âm thầm nở hoa, dù vắng em!) Giờ này, nơi đó, còn ai nhớ tới em? Còn ai hái hoa cà phê gởi cho em qua đường bưu điện Ban mê thuột - Sài gòn như một nhỏ bạn hiền ngày xưa   Hết rồi anh ạ! Cô nhỏ đã đi lấy chồng đã trôi tuốt mất, khỏi dòng đời em Nào ai còn ngông ngông sống trở lại đời học trò Ðể rồi sáng nay, trong quán cà phê sinh viên, em lại ngồi đó Thơ thẩn, thong dong Thong dong như thể được sinh ra để mà thong dong như một người chưa từng biết chi là oan nghiệt như một người chưa từng sống qua những tương phùng và ly biệt như một người ngoài cuộc        ngoài tất cả mọi số mệnh        ngoài tất cả những thân phận.   Anh có hình dung thấy gì không? Liège phố nhỏ, người đông Những chuyến tàu, những giòng sông tất cả đều trôi đi, như tình ta trôi đi những chuyến xe lăn đi những nhịp bước đi đi đi đi về muôn nẻo Như sáng nay, trước ngôi quán này, bao nhiêu người nữa sẽ qua đi Như những bóng chim bay Như những chiếc lá mùa xuân năm nay trong cái nay của nó đã chứa sẵn một cái gì xưa, và sẽ xưa. Xưa như những chuyện kể của em chẳng ai buồn nghe, ngoài ly cà phê Tuy nhiên! Em vẫn biết, em chưa phải là một con bé lẩn thẩn nhất trần gian Không tin, anh thử hỏi cái ghế, cái bàn, cái ly, cái tách ở đây mà xem Anh ạ! Em biết, nếu có anh ở đây bây giờ, anh sẽ hỏi ngay vì nếu không là anh, thì là ai trong số bao nhiêu người đã vào và ra Bao nhiêu số mệnh đã ra và vào cái quán này Có ai từng tự hỏi về số mệnh của bàn ghế và ly tách số mệnh của những chứng nhân          chứng nhân của các số mệnh   Anh nhìn xem, qua lớp kính này Bao nhiêu mùa thu đã trôi đi Bao nhiêu mưa nắng đã thay nhau đổi màu trên hè phố và những giọt đàn kia, bao nhiêu lần đã đệm cho các bông tuyết mùa đông những điệu múa dịu dàng (dịu dàng đến phũ phàng) Ðể rồi sáng nay, cũng trong tiếng đệm nhẹ nhàng đó mùa xuân bâng khuâng về, nhịp bước mong manh, phù du phù du như bao nhiêu nỗi đời dâu bể phù du như bao nhiêu câu chuyện kể của bao nhiêu người trước và sau em Thỉnh thoảng, một buổi sáng với nắng long lanh một vẻ chi tan vỡ hay đôi khi một chiều mưa với phai nhòa bôi xóa cũng cùng cô hàng cà phê, cũng chiếc quầy gỗ nâu            bình hoa hồng trắng            và những dĩa nhạc Chopin, Bath... Ly cà phê thầm lặng uống trên môi của bao nhiêu người Bao nhiêu vui khổ            tương phùng, ly biệt            hy vọng, chán chường, sinh diệt Sáng nay lại uống từ môi em một nỗi buồn thong dong   Mùa xuân Liège Ngoài kia như có mà... như không   Rõ vẫn là một cô bé lẩn tha lẩn thẩn, dù ở bên này hay bên kia bờ đại dương, nơi phố thị hay nơi núi đồi cao nguyên. Cái lẩn thẩn đi quanh những cái thật gần mà chẳng ai thấy. Ly tách. Cửa kiếng. Quầy hàng. Bình hoa trắng. Và đặc biệt, tiếng nhạc. Vâng, tiếng nhạc đối với cô thật cần thiết, và luôn luôn tha thiết. Tiếng nhạc ấy đệm nhẹ nhàng vào thơ cô, tạo nên bản sắc riêng của một tâm hồn nhạy cảm, rất đàn bà mà cũng rất thủng thỉnh thong dong... Có ai đã từng có "nỗi buồn thong dong" như Quế Phượng chưa? Có, ai cũng có. Nhưng diễn tả được nó, nỗi buồn thong dong ấy, thì dường như tôi chỉ mới nghe lần đầu. Buồn nào mà lại thong dong nhỉ? Buồn mà thong dong, hay thong dong mà buồn. Có lẽ cả hai cách. Nỗi buồn ấy, nhẹ và không vướng bận. Rất cần thiết cho mình, vào một lúc nào đó, một mình, bên hè phố, bên tách cà phê, có tiếng nhạc đệm, bâng quơ nhìn những số phận, trôi qua, trôi qua, như xưa, như nay... Một tâm hồn sâu sắc, tinh tế đến thế, cho nên, không lạ gì ở một đôi lúc, thơ cô vói đến một cái gì thật mông lung, kỳ vĩ. Một cái gì rất gần và rất xa. Hời hợt thì không cảm nổi. Cái ấy, đạo sĩ nhìn từ phía này, thi nhân nhìn từ phía kia. Thậm thâm vi diệu.   Tịch Mịch Có một cái gì đang đợi chờ ta trong vẻ thinh lặng của buổi chiều tà   Có một cái gì trong bóng sương sa vô cùng hiu hắt như thể hồn ma   Có một cái gì bao la chất ngất dường như không phải là trời hay đất   Có phải hay chăng thiên thu phơ phất.   Thơ cô là tiếng nhạc cất lên từ nỗi phơ phất thong dong của một nghệ sĩ. Dường như chẳng có nơi đi, chẳng có nơi đến. Chỉ có sự trôi qua. Trôi mãi.

 

 

 

 

 

Trở về mục Đọc Thơ