Du Tử Lê

 

(1942 - 2019)

 

 

 

V́ Em Tôi Đă Làm Sa Di

thiền viện tôi trưng chỉ ảnh em
kinh kệ ngh́n pho có một tên
viết hoa một chữ không ai hiểu
Phật bảo: kinh mà không phải kinh

thế giới v́ em sẽ dịu hiền
biển đời phút chốc bỗng b́nh yên
cánh chim tịch mịch miền vô niệm
vô chấp, em ngồi như Quan Âm

ba ngh́n thế giới quy về đây
vóc ốm em đi. Ngón cũng gầy
thấy trong Địa Tạng em và mẹ
Tam Bảo theo tôi: có dáng người

muông thú v́ em ở với rừng
tôi v́ em ở với thi ca
thấy nhau là một đâu c̣n ngă
thân chẳng riêng th́ tâm nào riêng?

phá chấp. Như Lai ở dưới trần
hiện thân Bồ Tát cứu nhân gian
cây oan khuất vẫn ngh́n tay vẫy
tôi vẫn nh́n em là chân kinh

xuống tóc. Theo em khép cửa đời
vào thiền để chỉ thấy viền môi
yêu nhau ai bảo tâm không trụ?
quên hết. Nh́n nhau. Nhất quán rồi.

v́ em tôi biến thành sơn tự
mái đỏ tường rêu. Hoa hổ ngươi
t́nh tôi là thảm xin em bước
rất khẽ mà nghe đất nhớ trời

nước mắt em trên chánh điện t́nh
nở hoa siêu độ hoá tâm kinh
đêm đêm tôi nhớ bàn tay cũ
và thấy trong kinh đủ bóng, h́nh

v́ em tôi đă làm Sa Di
không đi nên ư vẫn quay về
bế quan toạ thị. Tôi và vách
em tụng kinh ǵ? Cho nghe đi

hôn em Bồ Tát. Chuông kinh hăi
rung hoảng v́ tôi? hay cả em?

 

 

Khi trông thơ Thụy Châu

Cũng đành người đă quên tôi
Con chim nào cũng một đời kêu than
Cây phong đă đỏ lá vàng
Quán sâu tôi quấn khăn quàng đợi đêm
Phải người quá nhẹ chân êm?
Tôi nghe như thể gió vin cửa ngoài
Cũng đành người đă ham vui
Núi non nào cũng một đời cô đơn
Tuyết trên mái cổ nghiêng hồn
Dưới chân cổ tượng cũng bồn chồn theo
Xe không nào sẽ qua đèo
Đêm nay chắc lá lại nhiều chiếc rơi
Cũng may tôi có một đời
Để đau, để khổ, để ngồi trông thư.

( Dinfos 11- 69 )

 

T́nh Sầu

Ta như sương mà người như hoa
Dối gian nhau nát nụ hôn đầu
T́nh đi từng bước trên lưng gió
Gieo xuống đời nhau hạt thương đau

Người một phương, ta cũng một phương
Phố cao ngày thấp nắng mưa trùng
Mắt sâu ẩn nhốt trời giông gió
Ta một hồn câm giông gió lên

Người ở đây, ta cũng ở đây
Ḷng không như mặt ḷng lệ đầy
Chân đi gió tạt sâù ba hướng
Tay vói một trời, trời mưa bay

Người đă v́ ta tan ước mơ
Phấn son chưa ngát thịt da ngà
Môi non đă lỡ t́nh đau đớn
Mộng nữa theo trời hương hoa xa

Người chôn đời mà ta đắng cay
Cây im lá ngọn khói sương bày
Chim treo mỏ cóng trơ xương mục
Sống đă chẳng cùng chết sao hay?

Người ở đâu ôi ngướ ở đâu?
Cỏ xanh c̣n áp má đêm buồn
Dế giun c̣n tiếc mùa ân ái
Từng phiến trời mang bao vết thương.

 

 

Phúc âm nàng

1.
không, bây giờ y không c̣n đến đó
nơi có ổ gà, có rào kẽm, có bức trường thành, có sân bay nhà thương, nhà xác
nơi những trưa đi qua mắt y đổ lửa
những chiều về cát liếm thịt da
nơi ngày tháng vẫn đi qua trong từng cơn khó nhọc

những phiến ẩn ức câm
ngh́n năm như đá dựng

nơi y đă ngồi
gom những viên sỏi đầu tiên của một hạnh phúc hiếm
(ôi hạnh phúc bất ngờ
như tai hoạ giáng xuống)

không, bây giờ y không c̣n đến đó
cho tới một ngày nào
một ngày nào người yêu y đủ lớn
-- phải chăng đó là lúc nàng đă trưởng thành?
-- vâng đó là lúc nàng đă trưởng thành
mà đừng vội nghĩ rằng khi ấy nàng sẽ già và tóc nàng rụng đi, cụt ngủn
trán nàng sẽ nhăn, rất nhiều vết nhăn tội nghiệp
tay nàng sẽ thô, những ngón mềm sẽ thôi thơm như ḍng sữa sớm
ồ không đâu, không bao giờ có thế
đó là lúc nàng giật ḿnh soi gương thấy mắt nàng lóng lánh
như những hạt mưa to
trong veo thành nhẫn nhục
đó là lúc nàng thấy tóc nàng dài, ngực nàng căng, và đôi môi nàng thắm đỏ
nụ cười v́ thế mà cũng xinh thêm
không c̣n se khô như những quả ô mai ngậm hoài vẫn mặn
đấy lời tâm sự của chàng
rất trang nghiêm
nhưng ngậm ngùi ngỏ với đám đông vô h́nh trước mặt
rồi đám đông tự động vơi tan
lúc bóng tối trở về lấp đầy từng ngăn kư ức
trong một ngôi quán quen
chàng ră rời đứng dậy

nỗi nhớ nhung nhũn mềm
làm trúng thêm gân cốt

mỗi chúng ta đều khư khư giữ lấy cho ḿnh
một số vết thương đă khô thành sẹo
và âu yếm ngắm nh́n
chân dung ḿnh treo trên vách tường trí nhớ

 

2.
vâng chúng tôi thường gặp nhau vào mỗi chiều thứ sáu
ngày chúa bị đóng đinh
ngày giáo dân không được phép ăn thịt
(để tưởng nhớ đến ngài)
tôi là kẻ đă tự đặt ḿnh ra ngoài ṿng tín ngưỡng
nhưng đôi khi cũng bàng hoàng
chợt nhận ra dù ḿnh vô thần nhưng cuối cùng đă mặc nhiên tôn thờ một chúa

(chúa của tôi, ôi chúa của tôi
vô cùng yếu đuối)
nàng buồn như trái chín
mắt gầy đêm mưa xanh
hồn căng trên thập tự
đầu cúi xuống dương gian
chớp hoài đôi mắt ướt

tôi thích được qú dưới chân nàng
để xin những điều vớ vẩn

vốn là kẻ đa nghi
tôi không tin thượng đế
nhưng lại chắc một điều
hạnh phúc nào cũng thật
như trong t́nh yêu tôi
vốn cả trăm điều gian dối

đời sống ta như một ô chữ cũ
có sắp hoài cũng chẳng khác hơn
ngoài những gịng vô nghĩa

3.
kẻ phán xét trong nàng
bảo chiều nay băo lớn
và ngày mai hăy thả chim câu
(những con bồ câu của thánh Nô - Ê trong sáng thế kư)
để cho chúng bay đi
đem tin về
trời sẽ trong xanh vào những ngày kế tiếp
tôi theo nàng rời tàu
bước lên bờ đất thịt
hăy tin, hăy tin
cuối cùng rồi chúng ta cũng có những b́nh minh êm ả
những ngày vàng sau quá đỗi đau thương

4.
vâng, chúng tôi thường gặp nhau vào những chiều thứ sáu
ở một góc đường
dưới những tàn cây gỗ dầu xác xơ lá nám
với nhiều sợi dây leo
xiết quanh thân cổ thụ
những buổi chiều hết tiền
chúng tôi rủ nhau lang thang dưới phố
và hôn nhau
ở mỗi đầu đường
ở giữa cua vắng
ở bên ngoài những cửa hàng trưng bày bán tạp phẩm
cũng có những chiều
chúng tôi rủ nhau chui vào rạp hát
và cũng rất thường
nàng rúc đầu vào ngực tôi nức nở
(hệt như con gà mái cục cục đ̣i ăn, lúc đói)
tôi chẳng biết nói sao
v́ chính ḿnh cũng đang nát tan nhục tủi

tôi không tin thượng đế
nhưng lại chắc một điều là hận thù có thật
cũng như tôi tin nàng tuyệt vời
hơn bất cứ một người đàn bà nào hiện đang có mặt
(dù tôi không quên rằng tôi đă ví
nàng như một con gà mái hay cục cục, lúc đói
nhưng cũng xin thêm rằng con gà mái kia
rất dễ ưa, cả tin và tính t́nh nhút nhát)
nàng tin nơi t́nh yêu
như giáo dân tin nơi phép nhiệm mầu của chúa
hăy tin ôi hăy tin
nước sẽ rút về bờ kia tuyệt vọng
và ở cuối chân trời
một vầng hồng sẽ nở

5.
bây giờ buổi chiều một ḿnh trở lại
cũng con đường có hàng cây gỗ dầu xác xơ lá nám
với những sợi dây leo
quấn quanh thân cổ thụ
cũng vào ngày chúa bị đóng đinh
(nhưng toà thánh đă loan tin v́ t́nh trạng chiến tranh
đặc biệt cho phép giáo dân Việt Nam ăn thịt)
em làm sao hiểu được
nỗi đớn đau anh khi đêm đến trở về
thắp đèn lên t́m kiếm bóng ḿnh cho đỡ quạnh
và lắng nghe bản tin cuối cùng
tổng kết vinh quang một ngày chiến sự

đời sống ta hôm nay
chỉ c̣n toàn chữ số

6.
anh cố sống để chờ
một ngày nào mẹ cha loan tin cho phép anh được đem trầu cau đến hỏi em làm vợ
hay một ngày nào
chúng ta sẽ bỏ đi rất xa
làm một phường bất hiếu
kịp khi hết đời ḿnh

(7-1969)

 

Bước Chậm Qua Đời

Người đă thế ta c̣n chi tiếc nữa,
T́nh c̣n chi mà ta phải điên cuồng.
Ta giận ta không thể lấy lại hồn,
Không thể chuộc lại t́nh đă hiến.
Không thể bỉ khinh người ta ca tụng,
Không thể bôi nhọ chính mặt ta hôn.

T́nh ta đẹp nên suốt đời quư báu,
Hồn như trời nên biển rộng bao la,
Người có thể một phút giây bán rẻ,
Nhưng riêng ta ḷng măi măi tôn thờ.

Trước bội bạc ta trở thành man dă,
Móng điên cuồng, nanh vuốt muốn giương ra
Thương cho ta không thể giết được người
Mà quay lại cào mặt ta rướm máu.

Ôi đau đớn đă nhận ch́m ta xuống .
Như con chim ủ kín vết thương ḿnh,
Lần cuối cùng ta nói với nhân gian,
Ta đắm đuối nên suốt đời ta khổ.

Ta vụng tính nên cuối cùng thua lỗ,
Đành trở về ngủ dưới mái hiên mưa.
Đành trở về cùng với hạt sương sa,
Dưới hiên lạnh thấy hồn ai co quắp.

Người cũng chỉ như trăm ngàn kẻ khác.
Sầu hai vai ta bước chậm qua đời!

 

 

Một Bài Thơ Nhỏ

Hoàng Quốc Bảo phổ nhạc với tựa đề Người Về Như Bụi

Người về như bụi
vàng trang sách xưa
người về như mưa
soi t́m dấu cũ

Tôi buồn như cỏ
một đời héo khô
tôi buồn như gió
ngang qua thềm nhà
thấy ai ngồi đợi
bóng h́nh chia đôi
sầu tôi lụ khụ

Người về như sóng
buồn tôi quanh năm
người về như đêm
mơ hồ cơi chết

T́nh tôi phập phều
những tăm phụ bạc
ḷng tôi gian ác
dấu trong miệng cười

Người về như sương
ẩn sau lá động
người về trong gương
thấy ḿnh mất tích

Người về như sông
tràn tôi, lụt lội
hồn tôi thả nổi
như khóm lục b́nh

Sầu ai về cội

1973

 

Việc Ǵ Em Phải Khóc

Tim ta: đài khí tượng
canh chừng gió mưa em
mắt: con sào trên sông
đứng đo mực nước xuống

Tim ta: đèn lưu thông
hỏi han em tốc độ
từ khi em mất tăm
đèn không hề xanh nữa

Tim ta: ḍng suối trong
(chỉ mỗi ḿnh em biết)
đêm đêm em khỏa thân
soi ḿnh trong gương biếc

Tim ta thùng rác không
em thồn chi chẳng được
kỷ niệm: xanh dung nhan
việc ǵ em phải khóc ?

Bây giờ ḍng sông khô
tim vẫn c̣n ở đó
suối qua đ̣i ơ hờ
ta trở về gỗ đá

9-93

 

 

 

 

 

Trở về mục Đọc Thơ