Phan Xuân Sinh
(1948 - 2024)
Thơ Phan Xuân Sinh, qua thi phẩm Ðứng Dưới Trời Ðổ Nát có âm hưởng của một tập trường ca thật buồn, thổn thức, pha lẫn niềm kiêu hãnh ngang tàng của một kẻ đã trôi hết thân phận mình qua cuộc biển dâu tình yêu, chiến tranh, thời cuộc. Cái gã luôn luôn xưng "ta" ấy, dù ngoảnh nhìn lại đoạn đường đi qua với bao lời cay đắng, trăn trở, buồn lặng, nhưng không bị chìm khuất trong những bất hạnh mà mình đã phải gánh chịu. Gã ấy nhìn lại một cách bình thản, lặng lẽ, và cười khẩy. Nụ cười khinh bạc ném vào khổ đau. Sau bao nhiêu dập vùi, gã vẫn đứng dậy dưới trời đổ nát. Lầm lì, vững chãi, lững thững bước tới, sừng sững như một con tê giác giữa rừng già...
Bay qua đời khói sương
bão giông nổi dậy đất trời
ta con chim nhỏ lạc nơi trú mình
cận kề giữa chốn tử sinh
trải đời qua mấy điêu linh ngập đầu
cũng súng gươm, cũng khổ sầu
hồn xiêu phách tán một màu tang thương
cũng tù ngục, cũng cùng đường
qua bao nhiêu ải còn vương dấu giày
nửa đêm còn vọng tiếng ai
nghe oan hồn khóc bên tai rã rời
giật mình, chỉ biết ngậm ngùi
làm sao chia bớt với người nỗi đau
bên nầy, bạc cả mái đầu
ngó quê mỏi mắt, chìm sâu ngàn trùng
một đời hơn nửa kiếp hung
cũng lây lất sống khốn cùng bến mê
còn đâu một chỗ đi về
cố hương chìm khuất lòng thê thiết buồn
lòng ta đau khúc đoạn trường
mắt mờ chân mỏi khói sương mịt mù
Nghe chim hót trên đồi 55
nằm trong hầm, lắng nghe chim hót
mà tưởng mình đang sống thái bình
tiếng súng, tiếng chim. Nghe buồn lạ
vây quanh ta giữa chốn đao binh
chắc bây giờ em vừa bát phố
đang ung dung trau chuốt sắc hương
tìm phấn son, thay đôi giày mới
thong thả dạo quanh những con đường
ta vẫn nằm. Trên đồi gió thổi
chim hót ban ngày, pháo dội ban đêm
em cứ chạy theo từng mốt mới
còn ta, uống rượu để tìm quên
trên đồi trọc, cỏ không kịp mọc
sống chết một đời có nghĩa chi
khi tỉnh giấc, ngó bên rào chim hót
lòng ta đau, nhìn mãi cuộc tình đi
như thỏi son môi. Không còn thắm
nên em quên một thứ chẳng cần
ta bấn loạn, cơn đau cùng cực
chào thua. Em trong cõi trầm luân.
(Ðồn Bồ Bồ, tháng 2/72)
Cho người tình phụ
cơm áo làm ta chạy xuôi chạy ngược
em làm ta ngồi đứng không yên
giữa chợ đời tối tăm mày mặt
ta lầm lì thành bậc thánh hiền
đời chia ta thành từng ngã rẽ
những nhánh sông đâu dễ gặp nhau
mảnh tình vỡ trôi đi tứ tán
nước chảy qua cầu còn đọng vết đau
vẫn biết tình đi là tình hết
mà sao ta cứ mãi trông tin
vết thương cũ, bỗng dưng ê ẩm
cây vẫn còn in dấu chân chim
mới hay đâu dễ gì quên được
em một thời dậy sóng đời ta
là để lại lưỡi dao oan nghiệt
cứa nát ta bằng êm ái mượt mà
rồi cũng lụy trên đường tình phiêu bạt
cũng héo hon ngày vỡ cuộc tình si
ta bấn loạn giữa triền sinh tử
em cứ ung dung dứt áo ra đi
thôi, như đã một thời phận bạc
một thời mang vết chém ngang lưng
chưa ngã xuống, tình kia cũng mất
nên nhìn đời theo những bâng khuâng.
Nhưng con tê giác này rất chân tình, nhạy cảm. Nhờ vậy mà có thơ. Lẩn trong vẻ kiêu hùng của một kẻ ngang tàng thách đố với đời, là khối tình chân chất, thơ mộng và tha thiết đến tội nghiệp.
Ðò xu
đưa em qua tới Cồn Dầu
con đò không muốn quay đầu. Vì em
tần ngần. Trên bến thân quen
mắt trong mắt đọng ưu phiền, còn mơ
em và anh. Cách đôi bờ
đò xưa còn đó, bây giờ em đâu?
và chợ Hàn
em qua. Phố bỗng lặng im
tiếng khua guốc. Ðập con tim rộn ràng
anh qua. Phố quá trễ tràng
vắng em, nên buổi Chợ Hàn buồn tênh
vô tình, hay em cố quên
để anh rớt lại bên thềm chợ đông.
Gái Huế
Huế có em của một thời xe đạp
quanh đi quẩn lại những con đường
mà cũng chính em. Cho ta tuột dốc
Ðàn Nam Giao. Ðầu cắm xuống dòng Hương
biết thế nào một thứ lừa Thượng Tứ
dù cao tay ta cũng ngã dưới chân
đáng đời cho một tay bạt mạng
hợm mình muốn quất ngựa truy phong
em đâu thể cao bay xa chạy
ta rượt hoài như một thứ khùng điên
cũng có lúc em quay đầu ngó lại
là lòng ta bỗng chợt thấy bình yên
rồi cũng chính em bỏ trò chơi cũ
khép mình như một gái thâm cung
là cái lúc ngựa hí vang rong ruổi
phóng mình trong gió bụi mịt mùng
Huế không có em nên buồn rười rượi
mà ta đây thành một đứa thất tình.