Phật tánh trong "Phật sẽ thành"
Hạnh Chi
Dù không phải là Phật tử, hoặc chỉ là kẻ vô thần, có lẽ cũng ít nhất từng một lần t́nh cờ nghe câu nói: “Chúng sanh là Phật sẽ thành.”
Đây là lời xác quyết đầy từ bi của một vị giáo chủ chưa bao giờ nhận ḿnh là giáo chủ. Sau bốn mươi chín ngày đêm thiền định dưới gốc cây bồ đề, sa-môn Gotama đă t́m ra cội nguồn sâu sa tạo nên ṿng sinh tử luân hồi, cột buộc bao khổ đau phiền năo! Có thực sự biết khổ từ đâu mới mong diệt khổ.
Bốn mươi chín năm sau đó, sa-môn Gotama đă đi không ngừng nghỉ để truyền dạy cách diệt khổ. Người theo học đủ mọi tầng lớp trong xă hội, từ vua quan, trưởng giả tới dân giă nghèo hèn; từ trẻ tới già, từ trí tới ngu… một ḷng tôn kính gọi ngài là Phật, do chữ Buddha lấy nghĩa theo tiếng Magadhi là Người Tỉnh Thức; và tôn xưng ngài là giáo chủ của một tôn giáo có tên là Đạo Phật, bởi con đường ngài chỉ dạy đưa tới sự tỉnh thức.
Nhân gian biểu tỏ ḷng ngưỡng kính như thế, nhưng Đức Phật th́ sao? Những ai đă từng nghe câu nói “Ta là Phật đă thành. Chúng sanh là Phật sẽ thành” th́ chẳng cần suy cạn nghĩ sâu ǵ cũng hiểu ngay, v́ câu nói đó đơn giản quá! Đức Phật chỉ nhận ḿnh là người đă nh́n ra những nguyên nhân của khổ đau nên đă tỉnh thức, thoát khỏi khổ đau mà thành Phật; trong khi chúng sanh cũng có đủ những hạt giống tỉnh thức, để thành Phật, nhưng v́ tập khí sâu dầy, chưa nhận ra thôi. Xác quyết điều này, ngụ ư Đức Phật không nhận ḿnh là giáo chủ, mà trái lại, ngài khuyến tấn rằng ngài và chúng sanh không khác, chỉ là sự nhận biết trước hay sau. Và người đă biết sẽ chỉ cho người chưa biết để cùng đạt tới sự giác ngộ như nhau.
Điều này nói lên bản chất của Phật giáo là Giáo Dục chứ không phải là Tôn Giáo. Suốt thời gian thị hiện Ta-bà, Đức Thích Ca Mâu Ni đă không ngừng giảng dạy cho chúng sanh ở mọi giai cấp, mọi căn cơ từ thấp lên cao, như thứ lớp ngoài đời từ mẫu giáo lên đại học. Ngài là vị thầy không lấy học phí của bất cứ học sinh nào, chỉ nhận sự cúng dường mỗi ngày một chén cơm mà giảng dạy không ngừng nghỉ suốt bốn mươi chín năm! Nhận thức như vậy, chúng ta sẽ hiểu rơ hơn về bốn chữ “Chư pháp thực tướng”. Đó là chân tướng của vũ trụ nhân sinh, cô đọng toàn bộ những lời Phật thuyết trong suốt hơn bốn thập niên.
Phật tử tôn kính Đức Phật là tôn kính một người Cha, một vị Thầy chứ không phải với ḷng sợ hăi mù quáng như đối với thần linh!
Không một nơi nào trên trái đất này, mà chỉ có toàn điều tốt, người tốt, hoặc ngược lại, toàn điều xấu, người xấu. Tốt xấu luôn xen kẽ bên nhau như hồ sen mà Đức Phật đă quán chiếu khi vừa đắc đạo. Đóa sen có cọng thấp cọng cao, lá sen có lá non lá già, bông sen có bông nở rộ, bông hàm tiếu nhưng trong mỗi đơn vị đều chứa đựng đủ bản chất của bùn, nước, nắng, gió… Khi nghiệm ra lư duyên khởi và lẽ vô thường trong trời đất cũng là lúc Đức Phật ngạc nhiên nhận diện khả năng giác ngộ, hay Phật tánh, đều có mặt và có sẵn trong mỗi chúng sanh! Ngài đă phải kêu lên: “Lạ thay! chúng sanh nào cũng có sẵn hạt giống trí tuệ và giác ngộ, mà sao muôn ức kiếp vẫn lăn trôi trong sinh tử khổ đau?”
V́ ḷng thương tưởng chúng sanh nên Đức Phật đă từ chối nhập Niết Bàn khi Ma Vương tới dụ. Ngài khẳng định ở lại Ta-bà để giáo hóa những Phật-Sẽ-Thành. Đó là thông điệp từ bi nhất, rơ rệt nhất trong đại nguyện của vị Phật-Đă-Thành.
Hơn hai mươi lăm thế kỷ qua, chúng sanh cơi Ta-bà nhận được những ǵ nơi kho tàng để lại?
Kinh Duy Ma Cật có một chương giới thiệu về quốc độ Chúng Hương của Đức Phật Hương Tích. Đó là một quốc độ cực kỳ trang nghiêm và thanh tịnh v́ nơi đó không có hàng Thanh Văn, Duyên Giác mà chỉ có chúng Đại Bồ Tát ngồi nghe pháp bằng hương thơm chứ không bằng ngôn tự. Những vị Bồ Tát ở nơi lư tưởng và đẹp đẽ như vậy làm sao không sửng sốt khi nghe nói về cỏi Ta-bà uế nhiễm đầy những phiền năo khổ đau với muôn chúng sanh vô minh khó dạy mà Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đă phát nguyện ở lại giáo hóa!
Không chỉ ngưỡng phục tâm đại bi của Đức Phật Thích Ca mà Chư Bồ Tát cơi Chúng Hương c̣n kinh ngạc khi trưởng giả Duy Ma Cật giăi bầy là Chư Bồ tát ở cơi Ta-bà phải thành tựu tám pháp mới vượt qua những chướng ngại trên đường hoằng pháp. Trong tám pháp đó, có ba pháp đầu là căn bản, gồm:
1- Làm lợi ích chúng sanh không cầu báo đáp.
2- Chịu thay chúng sanh hết thảy khổ năo và hồi hướng công đức đă làm cho chúng sanh.
3- Tâm b́nh đẳng với chúng sanh, khiêm hạ, vô ngại. (*)
Ấy vậy mà không thời nào không có những câu hỏi tiêu cực đầy ác ư của kẻ phàm phu, nhất là trong thời mạt pháp này. Những câu hỏi mà thực chẳng để hỏi, như: “Giáo lư Phật hay lắm! Nhiệm mầu lắm! Nhưng sau Phật Thích Ca đă có ai thành Phật thêm chưa?”
Nếu được nghe, tôi xin thưa:
- Dạ có, có nhiều lắm! Rất nhiều Phật-Đă-Thành, mà bạn không nh́n thấy đó thôi. Hăy gỡ cặp kính nghi hoặc xuống. Hăy lắng yên cái tâm phân biệt. Hăy mở rộng ḷng hẹp ḥi vị kỷ. Hăy hít vào không khí b́nh an và thở ra những oán kết hận thù. Hăy cho mà không chờ nhận. Hăy sẵn sàng v́ lợi ích người mà chẳng quản nhọc nhằn. Hăy chia xẻ áo cơm khi biết có người đói lạnh. Hăy thương người như thương chính ta… Hăy tạm thử ngần đó thôi, bạn sẽ ngạc nhiên thấy ḿnh thăng hoa, xung quanh bạn đều quá đẹp! qúa dễ thương!
Sự chuyển hóa lặng thầm nhưng kỳ diệu đó là ǵ vậy?
Bạn ơi! Giây phút nào bạn sống được như thế th́ chính bạn đang là “Phật Đă Thành” đó. Chỉ tiếc là chúng ta không sống với Phật tánh đó được lâu v́ tập khí tham sân si sâu dầy, nên từ “Phật Đă Thành” ta lại nhanh chóng trở về “ Phật Sẽ Thành!”.
Nhưng xin chớ vội bi quan, v́ giữ tâm thanh tịnh mà nh́n quanh, bạn sẽ cảm thấy hoan hỷ và phấn khởi. Bạn thấy ǵ? Có phải giữa bao cảnh huống đảo điên, bi đát, không bao giờ thiếu bóng những vị phát nguyện: “Phục thỉnh Thế Tôn vị chứng minh. Ngũ trược ác thế thệ tiên nhập” Bạch Đức Thế Tôn, xin Ngài chứng minh, đời ác năm trược này, con xin thề vào trước. Những vị đó nguyện quên ḿnh cứu người, chịu đói cho người no, chịu lạnh cho người ấm, chịu chết cho người sống?
Hăy nh́n kỹ, rồi bạn có can đảm nói khác đi, rằng bạn không hề thấy như thế không?
Vậy, những vị đó là ai?
Thưa bạn, tôi tin, đó là những Bồ Tát, nương theo lời dạy của Đức Thích Ca Mâu Ni, tiếp nối con đường cứu độ chúng sanh, xoa dịu những khổ đau trầm thống của kiếp nhân sinh.
Đó là Pháp Thân Phật, là những chúng sanh Đă, Đang và Sẽ thành Phật.
Nếu c̣n băn khoăn, có lẽ bạn nên tự hỏi ngược lại, là thế giới đảo điên này sẽ tang thương đến đâu, nếu thiếu vắng những Bồ Tát vị chúng sinh mà hành Bồ-Tát-Hạnh?
NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT.
Hạnh Chi
(Độc-Cư-Am. tháng tư, 2009)
______________
(*) Kinh Duy Ma Cật Sở Thuyết- TT Thích Tuệ Sỹ dịch.