THÍCH ĐỨC NIỆM
(1937 -2003)
Thế danh: Hồ Đắc Kế.
Pháp danh: Nguyên Công. Tự: Đức Niệm. Bút hiệu: Thiền Đức.
Phẩm vị: Ḥa Thượng.
Sinh năm 1937 tại làng Thanh Lương, phủ Ḥa Đa, tỉnh B́nh Thuận. Nay là xă Chí Công, huyện Tuy Phong, tỉnh B́nh Thuận.
Xuất gia năm 13 tuổi với Ḥa Thượng Thích Minh Đạo, Chùa Long Quang, Phan Rí.
Tốt nghiệp Cao đẳng Phật học tại Phật Học Đường Nam Việt.
1966 tốt nghiệp Cử nhân Văn khoa tại Đại học Vạn Hạnh.
Từ 1966 đến 1969:
- Hiệu Trưởng Trường Trung Học Bồ Đề quận Chợ Mới tỉnh Long Xuyên
- Chánh Đại Diện Giáo Hội Phật Giáo tỉnh Gia Định
- Chánh Thư Kư Phật Học Vụ, GHPGVNTN
- Giám Đốc Trường Trung Học Bồ Đề tỉnh B́nh Dương.
1969 du học Đài Loan.
1978 tốt nghiệp Tiến sĩ về Văn Triết Học tại Đài Loan.
1979 định cư tại Hoa Kỳ.
1979: Phó Viện Trưởng Viện Đại Học Đông Phương kiêm Giám Đốc Phật Học Viện Quốc Tế.
1988: Chủ Tịch Điều Hành GHPGVNTN tại Hoa Kỳ.
1992: Chánh Văn Pḥng Hội Đồng Đại Diện GHPGVNTNHNHK /VPII VHĐ
Chủ trương các báo Phật Giáo: Tập san Phật Học Viện Quốc Tế (1980-1984), tập san Phật Học (1985-1988), tập san Phật Giáo Thống Nhất (1988-1993), tạp chí Phật Giáo Hải Ngoại (1994-2000).
Tác phẩm đă xuất bản:
- Lược Truyện Tiền Thân Đức Phật - 1988
- Phật Pháp Yếu Nghiă - Biên soạn, 1988
- Câu Xá Luận Cương Yếu - Dịch, 1985
- Kinh Bảo Tích Giảng Giải - Dịch và giải, 1986
- Tại Gia Bồ Tát Giới - Soạn dịch, 1989
- Tịnh Độ Đại Thừa Tư Tưởng Luận - Soạn dịch, 1988
- Kinh Thắng Man Giảng Giải - Dịch giải, 1990
- Nghi Thức Hồng Danh Sám Hối - Soạn, 1990
- Phương Pháp Cải Đổi Vận Mạng - Soạn dịch, 1991
- Pháp Ngữ Lục - Biên soạn, 1991
- Kinh A Nan Vấn Phật Cát Hung - Dịch giải, 1994
- Kinh Kim Cang Bát Nhă Giảng Luận - Dịch, 1997
- Tâm Kinh Yếu Giải - Dịch, 1998
- Thiện Tài Cầu Đạo - Soạn dịch, 1998
- Người Muôn Thuở - Sáng tác, 1996
- Những Mùa Vu Lan - Sáng tác, 1996
- Cho Trọn Mùa Xuân - Sáng tác, 1996
a
NHẬT KƯ
(Trích trong cuốn TƯỞNG NIỆM H̉A THƯỢNG THÍCH ĐỨC NIỆM,
Phật Học Viện Quốc Tế xuất bản, P.L. 2548, D.L. 2005, Hoa Kỳ)
Nov. 27, 2000
Kính lạy đức Thế Tôn Từ Phụ
Ngày xưa bận học bận thi mà mỗi đêm viết được nhật kư. Ngày nay không học không thi mà không thường xuyên viết nhật kư như xưa, dù vẫn biết rơ yếu kém như vậy, mà vẫn không làm được như xưa. Điều này đủ thấy sức khỏe yếu kém, sự hăng say không c̣n như xưa. Tuy nhiên về đường tu, về trao dồi tâm tánh, về quán sâu tâm thức th́ chín chắn rơ ràng hơn. Nghĩa là không lăng phí, không bỏ quên, không dễ dăi với ḿnh, không để thời gian luống qua, nhàn rỗi vô ích.
Tuy không phải là nhà thơ, nhưng hồn bộc phát một cách tự nhiên và cảm thấy ḷng nhẹ nhàng, ghi ra đây để tự kiểm thảo mứt độ trược thanh của ḍng tâm thức:
THÂN GIẢ HỢP
Thân cát bụi trả về với cát bụi
Cơi trần gian rong ruỗi để mà chi
Rồi ngày kia ta đâu có c̣n ǵ
Khi ta đến với lúc đi nào có khác?
XA QUÊ TÔI
Xa quê tôi nhớ chuông chùa
Nhớ lời kinh sáng nhớ mùa đản sanh
Quê tôi gió mát trăng thanh
Chuông chùa hôm sớm dân lành sống vui
Tháng năm vườn ruộng thế thôi
Cuộc đời hưng phế đầy vơi bao lần
Đêm về vui với ánh trăng
Cổ kim thế sự bao lần diễn ra.
HOÀNG HÔN
Hoàng hôn lưu lại ánh hồng
Trần gian bao kẻ cơi ḷng nao nao
Cuộc đời lắm nổi buồn đau
Chuông chùa vơi nhẹ biết bao tâm hồn.
Hoàng hôn tâm dạ bồn chồn
Nhớ quê nhớ nước gợi hồn non song
Kiếp người bao nổi long đong
Tha hương trọn kiếp trên ḍng tử sanh.
Hoàng hôn nhộn nhịp yến oanh
Gọi nhau về tổ trên cành lao xao
Nền trời ẩn hiện ngàn sao
Khắp trong vũ trụ biết bao ngân hà.
LỜI KINH
Ta bà thế giới hằng sa
Chuông chùa cầu nguyện vọng ra ba ngàn
Hồn ai lưu lạc lang thang
Lời kinh cầu nguyện nguyện mang hồn về
An vui dưới bóng Bồ đề
Pháp âm vi diệu tiêu mê ngộ bày
Dứt đường sanh tử từ đây
Thênh thang tự tại mây bay trên trời.
THỜI GIAN
Xuân về Đông lặn không lời
Để cho xuân trọn nụ cười muôn hoa
Xuân sang tô điểm Ta bà
Vơi đi kiếp sống sầu sa năo phiền.
Jan. 1, 2001
Kính lạy đức Thế Tôn Từ Phụ
Thế là một năm đă trôi qua, thiên niên kỷ thứ 3 lại bắt đầu, con lại thêm một tuổi nữa, già bịnh chất chồng them và mạng lại rút ngắn lại. Giờ đây con đă 65 tuổi, tuổi Đinh Sửu, tự hỏi đă làm được ǵ chưa đối với bản thân và lợi ích tha nhân?
Xuất gia từ thuở 13, hầu hạ các bậc thầy tương đối đạo hạnh, thân gần hầu học với các bậc thạc đức cao tăng, ḷng quyết chí tu học không ngừng nghỉ mỏi mệt. Học từ tiểu học cho đến tiến sĩ. Tu từ thuở làm điệu cho đến nay được giáo hội tấn phong lên Ḥa thượng. Phụng sự đạo pháp th́ không từ nan một nhiệm vụ nào. Tính ra chẳng thiếu trách nhiệm đối với đạo pháp, chẳng để thời gian luống qua vô ích và tinh tấn không ngừng. Về đường tu không lúc nào giải đải, hoằng pháp không tỏ ra mỏi mệt, nơi nào chúng sanh cần th́ đến, chúng sanh hết cần th́ an vui tự tại ra đi, không tiếc nuối lưu luyến.
Đặc biệt càng về già càng sáng tỏ đường tu, phương pháp tu, không nặng t́nh ân nghĩa, không dính mắc phân biệt hơn thua, biết tỉnh thức trong nếp sống, không vướng mắc trong lợi danh, tâm không nổi những gợn song trần cảnh cuốn lôi. Suốt một năm, ngồi kiểm lại bản thân, tự giám sát kiểm thảo không thấy đến nỗi nào. Đây là điều an ủi, làm món ăn tinh thần cho đời sống của hành giả Đức Niệm theo gót chân Phật.
26-7-2001
Đến tuổi 65 bao nhiêu suy nhược xuất hiện, sự tráng kiện con người sa sút rơ rệt. Muốn làm công việc như xưa, nhưng đành thúc thủ đứng nh́n. Thấy những thanh niên đem tuổi trẻ lăng phí ăn chơi lười nhác qua ngày thật là uổng. Ḿnh từ thuở lên 10 tuổi đến nay 65 chưa bao giờ có th́ giờ để đi chơi lang thang, lăng phí th́ giờ. Khi c̣n nhỏ c̣n ở nhà vừa đi học, vừa hái củi bán muối để gia đ́nh cơm áo, bởi v́ trong thời chiến loạn binh đao tản cư vào rừng cửa nhà tan nát. Khi vào chùa tu th́ chùa nghèo, vừa học vừa đi đào khoai, nấu cơm, tưới nước, làm ruộng, làm rẫy, chăn ngựa, theo nước ruộng cấy mạ tác nước đủ thứ cực nhọc của việc nông nghiệp đồng áng. Dù hoàn cảnh nào cũng không rời quyển kinh. Do đó mà thuộc Di Đà, Hồng Danh, Phổ Môn, Sa Di, Oai Nghi, Tỳ Ni, Cảnh Sách v.v... và tất cả nghi thức căn bản về nghi lễ của một nhà tu Phật cần thiết để ứng phú đạo tràng.
Nh́n lại các đệ tử xuất gia với ḿnh sống trong cảnh cơm no áo ấm đủ điều mà vẫn không vững chí rồi rời chùa về tục, trong đó có Q.N. mà thầy gửi ḷng thương:
Ngày xưa con đứng nơi đây
Ngắm nh́n đức Phật con say đạo mầu
Bây giờ thanh thoát c̣n đâu
Đắm mùi dục lạc ch́m sâu luân hồi
Rồi đây con sẽ nổi trôi
Ba đường sáu nẻo không thôi năo phiền
Mong con sớm được thiện duyên
Trở về cảnh Phật b́nh an tâm hồn.
April 6, 2002
Kính lạy đức Thế Tôn Từ Phụ
Từ đầu năm đến nay, vẫn trên giường bệnh, sức khỏe không cho phép viết, sáng tác hay đọc như thuở nào trước khi đau. Nhưng bù đắp lại chính do trận bệnh thập tử nhất sanh này, mà con tỉnh ngộ một cách sâu xa về lời Phật dạy “khổ”, mà nhất là “bệnh khổ, già khổ”. Chính hai thứ này hiện nay con đang mang trên thân. Chính do trận bệnh này mà con thể ngộ được lư vô thường, “hữu thân hữu khổ” và cũng chính do trận bệnh này mà con buông xả tất cả, xoay lại t́m sự thật chính ḿnh. Hơn sáu mươi năm qua với những ǵ gọi là thành đạt ngày nay nh́n lại chỉ là giấc mộng. Tất cả đều như huyễn như hóa có đáng ǵ đâu để mà bám víu, nắm giữ. Chính lúc này là lúc nh́n rơ sự thật việc đời mà nhất là nh́n rơ lại thân phận kiếp người, thấu rơ chính bản thân. Hôm nay Thầy Pháp Ấn đến đọc lại bài thơ ḿnh làm cách đây mười mấy năm, chính ḿnh quên mà Pháp Ấn nhớ, xin ghi ra đây:
ĐỜI TĂNG SĨ
Là Tăng sĩ bốn phương trời rảo bước
Không nhà riêng không ràng buộc t́nh đời
Đem từ bi trang trải khắp nơi nơi
Cho nhân thế vơi đi bao sầu hận.
Là Tăng sĩ nguyện lao ḿnh vào chiến trận
Thắng tham sân si mạn độc thù
Nêu cao đèn chân lư khiến đồng tu
Cho nhân thế sạch hận thù tăm tối.
Là Tăng sĩ nguyện đem ḿnh mở lối
Hướng quần sanh thẳng đến quả bồ đề
Đời ngũ trược nguyện vào trước độ mê
Cho nhân loại sớm quay về bề giác.
Là Tăng sĩ nguyện sống đời đạm bạc
Trọn cơi ḷng cho giác ngộ lợi tha
Hoa từ bi rạng rỡ khắp Ta bà
Cơi trần thế nhạc hương hoa giải thoát.
Nov. 9, 2002
Kính lạy đức Thế Tôn Từ Phụ
Hôm nay trời vẫn tiếp tục mưa, tuy không nặng hột, nhưng liên tục suốt ngày đêm, có thể nói là mở đầu cho mùa mưa bằng trận mưa lớn ít thấy trong những năm qua.
Trời mưa suốt ngày đêm đem lại sự tươi mát cho cỏ cây muôn loài người vật. Suốt năm không có mưa, cho nên mưa đối với Nam Cali là nguồn vui đáp lại sự ước ao của đa số người vật.
Trời mưa rỉ rả, bầu trời u ám suốt ngày, nhưng người tôi vẫn b́nh thường, tuy mang trọng bệnh, nhưng không bị ảnh hưởng thời tiết ǵ mấy. Thân bệnh nhưng tâm không bệnh. Bời rơ lẽ vô thường, khổ không, có thân là có bệnh. Luận Bảo Vương Tam Muội, Phật dạy “Lấy bệnh khổ làm thuốc thần.” Có thân mà không bệnh hoạn th́ dễ sanh dục vọng tự hào.
_files/image002.jpg)