NHỮNG NGƯỜI BƯỚC CHẬM
Ngày lập đông. Trời lạnh suốt từ đêm qua
đến sáng sớm hôm nay; măi đến trưa mới có nắng ấm d́u dịu giữa một trời
lăng đăng sương giăng. Một ngày như thế nơi công viên nhỏ ít bóng cây
không phải lư tưởng cho lắm. Nhưng băi cỏ ở đây th́ thật đẹp. Dù mùa thu
đă qua với nhiều lá vàng khô c̣n rơi rớt đâu đó, thảm cỏ
công viên vẫn xanh mướt, tạo cảm giác
êm dịu cho đôi mắt đă mờ đục v́ bụi bặm trần gian.
Công viên cách xa lộ không bao xa, mà trục
lộ chính của thành phố lại chạy ngang mặt trước, nên thỉnh thoảng,
tiếng động cơ của vài chiếc xe nào đó cố
t́nh gây huyên náo, cũng tràn đến băng ghế đá, như
những đợt sóng dữ
phả vào, làm chao động cả vách núi im. Có một người ngồi đó, lặng
lẽ nh́n, lặng lẽ nghe.
Huyên náo rộn ràng thường khi chỉ biểu hiện
một cái ǵ rỗng tuếch. Nhưng người ta vẫn muốn phơi bày cái rỗng tuếch
ấy, v́ rỗng tuếch chính là chất liệu của một đời sống vô nghĩa, vô hồn
nơi họ.
Một cái giếng không bắt được mạch nguồn vô tận th́ sau vài gàu nước đục,
đă thành cạn khô. Người ngồi nơi ấy, lặng lẽ nh́n, lặng lẽ nghe.
Một chiếc xe đi vào băi đậu công viên với
tốc độ không b́nh thường. Nơi đây mọi thứ động tác, mọi chuyển động của
con người và cây cỏ đều chầm chậm, nhẹ nhàng. Xe vào thật nhanh, cửa
đóng ầm ầm, có vẻ ǵ như là một cuộc xâm lấn.
Từ trên xe, những người mau mắn và
tự tin bước ra. Điện thoại cầm tay, mỗi người một cái, nói chuyện
với một ai đó ở mơ hồ phương xứ. Ba người đồng hành không nói chuyện với
nhau mà lại nói chuyện với những ai khác qua điện thoại tiện ích tân
kỳ. Một người khác ngồi lại trên xe, chăm chú dán mắt vào máy vi
tính xách tay. Đọc truyện hay xem tin tức, hay đang liên lạc với ai khác
bằng vi thư? Thế giới loài người hôm nay đem cái xa gần lại, và đẩy cái gần đi xa.
Người ta đă nói thật nhiều nhưng không nói
được bao nhiêu. Những điều đă nói, không thực sự cần nói. Tràn ngập trên
truyền thanh, truyền h́nh, và hàng triệu trang lưới tập thể, trang lưới
cá nhân, là những tiếng nói, h́nh ảnh, sắc màu. Chưa bao giờ loài người
được quyền nói nhiều, đăng nhiều, biểu đạt nhiều như thế. Cái ǵ cũng
nói được, phơi bày được, và đă được gửi lên mạng lưới toàn cầu một cách
nhanh chóng. Nhanh chóng đăng lên, rồi nhanh chóng bị đẩy lùi vào trang
sau để nhường trang trước cho các bài mới. Những trang mạng chuyên về
tin tức chính trị, thời sự, kinh tế... cập nhật hàng ngày là chuyện b́nh
thường. Nhưng các trang về tôn giáo, triết học, văn chương... cũng thế,
cập nhật mỗi ngày, hoặc vài ba ngày một lần. Cập nhật, cập nhật, cập
nhật... Update, update, update... Đó là từ ngữ quan trọng nhất của xă
hội thông tin ngày nay. Trang nào, báo nào không cập nhật hàng ngày th́
bị bỏ rơi, bị chê là chậm quá, giống như chiếc xe lái chậm trên xa lộ,
chỉ cần giảm tốc độ trong ṿng vài giây, vài phút, đă thấy hàng trăm xe
vượt qua mặt (có khi đă qua mặt rồi c̣n ngoái cổ nh́n xem thử ai mà lái
chậm thế!). Bài nào không kịp đọc hôm nay, ngày mai có thể là t́m không
thấy. Phải đọc nhanh cho biết. Cái ǵ cũng cần biết, không cần hiểu. Nếu
nhiều bài quá mà không có thời gian đọc, chỉ cần liếc qua tựa đề hoặc xa
hơn nữa, liếc đoạn đầu đoạn cuối của bài là đủ. Đây là cách đọc và học
của con người thời đại. Tư tưởng, triết lư, văn chương... phải cô đọng
lại và được biểu hiện qua h́nh ảnh và âm thanh chắt lọc nhất, giống như
áp-phích quảng cáo: vừa đưa lên đó th́ thoắt cái đă biến mất. Những
người nhẩn nhơ thong thả sẽ không kịp thấy. Những đầu óc chậm phân tích
sẽ không kịp hiểu. Những người trầm tư ít nói sẽ là những người lạc hậu...
Người đàn ông ngồi đọc sách nơi băng đá
công viên. Mấy con chim nhảy qua nhảy lại gần giỏ rác. Xe vượt nhanh
trên con đường cao tốc gần đó. Trời hanh nắng. Gió đưa nhè nhẹ hơi lạnh
của ngày chớm đông. Mây xám chen mây trắng, lờ lững như gịng nước đục.
Một cặp t́nh nhân kề vai sóng bước, chậm răi đi qua. Cặp t́nh nhân không
c̣n trẻ. Chàng lớn hơn nàng khá nhiều tuổi. Có thể là một cặp vợ chồng.
Nhưng cách họ nắm tay, lặng lẽ bước bên nhau nơi công viên nhỏ bé này,
giống như t́nh nhân, hay đôi bạn tri kỷ vong niên. Đôi mắt họ tràn ngập
hạnh phúc. Thế giới của họ bây giờ là đôi bàn tay nắm chặt lấy nhau, c̣n
có nhau trên đời. Chậm răi dạo bước công viên. Im lặng ngồi bên nhau
nh́n ngắm mây bay lững lờ. Không cần biết họ là ai, làm ǵ, xuất thân từ
đâu; chỉ biết t́nh yêu của họ là t́nh yêu của đầu thế kỷ trước.
Thuở ấy, người ta hăy c̣n làm thơ. Và những
người yêu nhau, không đến không đi vội vă. Họ trao và nhận những câu thơ
để đọc chậm răi, và có thể đọc tới đọc lui nhiều lần.
Khi nhiều người rầm rộ tiến đến tương lai
thật nhanh bằng tốc độ của điện tử, bằng hàng triệu bài viết dài ngắn,
bằng muôn vàn lời nói, bằng muôn vàn h́nh ảnh và âm thanh sôi động... có
những người thật lặng lẽ, ngồi nơi băng đá công viên, nắm tay nhau, hoặc
một ḿnh, thong thả đọc sách...
Một ngày mùa đông, tháng 12.2010
Vĩnh Hảo
